O καθηγητής του ΑΠΘ κ. Ι. Κογκούλης απαντά στην ΟΛΜΕ για τα Θρησκευτικά

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

_____________________________

Ο κοσμήτορας: Καθηγητής Ιωάννης Β. Κογκούλης


Θεσσαλονίκη 21.9.2008

Προς

Τον Πρόεδρο και τον Γ. Γραμματέα της Ο.Λ.Μ.Ε.
κ.κ. Κ. Μανιάτη και Θ. Κοτσιφάκη

Αθήνα

Κύριε Πρόεδρε, κύριε Γραμματέα,

Στα όσα εν μέσω καλοκαιριού έλαβαν χώρα σχετικά με το Μάθημα των Θρησκευτικών, εντάσσεται και το κείμενό σας στο διαδίκτυο με την επιγραφή «Για το μάθημα των Θρησκευτικών», το οποίο δεν με εξέπληξε. Και αυτό, γιατί ο καθένας διαπιστώνει την ύπαρξη μερίδας απογόνων των ηρωικών ραγιάδων που πολεμούν όχι απλά το πολύπαθο μάθημα των Θρησκευτικών, αλλά την ελληνορθόδοξα προσανατολισμένη Παιδεία μας. Αρκετοί, ακολουθώντας την τακτική των θρησκευτικών μισσιοναρίων και των νεότερων και μάλιστα νεοεποχιτών μισσιοναρίων, στο όνομα του «εκσυγχρονισμού» φαίνεται να επιδιώκουν την μετάλλαξη της ταυτότητας και ιδιοπροσωπίας των απογόνων των ηρωικών ραγιάδων, ημών των σύγχρονων Ελλήνων, η οποία και καλλιεργείται ή πρέπει να καλλιεργείται στο χώρο της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και όχι μόνο.

Μέχρι τώρα φαινόταν να υλοποιείται το έργο της αποκοπής της Παιδείας μας από τις δικές μας ρίζες κατά τρόπο μυστικό. Για παράδειγμα στο χώρο της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αρκετοί δάσκαλοι, «εκσυγχρονιστές» -κατά την άποψή μου «της όπισθεν»-, διδάσκουν στην ώρα του μαθήματος των Θρησκευτικών άλλα μαθήματα, κατά την κρίση τους «σπουδαιότερα». Στα περισσότερα Παιδαγωγικά Τμήματα δεν υπάρχουν μέλη ΔΕΠ με γνωστικό αντικείμενο σχετικό με την κατάρτιση των φοιτητών στο μάθημα των Θρησκευτικών. Επίσης στην επιμόρφωση των δασκάλων (Μαράσλειο Διδασκαλείο της Αθήνας και στο Διδασκαλείο «Δημήτριος Γληνός» της Θεσσαλονίκης) δεν υπάρχουν αντικείμενα επιμόρφωσης των δασκάλων ως προς αυτό που ονομάζουμε Μάθημα των Θρησκευτικών.

Στα όσα, κύριε Μανιάτη και κύριε Κοτσιφάκη, αναφέρετε στο κείμενό σας, στο όνομα ενός καλόπιστου διαλόγου, θα ήθελα να παρατηρήσω τα εξής:
Οι «θρησκευτικές, όπως και πολιτικές πεποιθήσεις» δεν είναι απλά «υπόθεση αμιγώς προσωπική του κάθε πολίτη», όπως εσείς υποστηρίζετε, αλλά κυρίως κοινωνική. Και αυτό γιατί, σ’ αντίθεση με τη Δύση, όπου προβλήθηκε και εδραιώθηκε η ατομοκρατία, στο χώρο της Ανατολής, με τη συμβολή της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας, αναπτύχθηκε το κοινοτικό πνεύμα. Αυτό το κοινοτικό πνεύμα οι δάσκαλοι και καθηγητές των ελληνοπαίδων φέρουν την υποχρέωση να αναπτύξουν στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέσα από τα Αναλυτικά προγράμματα και τα διδακτικά σας βιβλία και μέσα από τη Διδακτική μεθοδολογία (Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, μέθοδος Project κ.λπ.).

Η τοποθέτησή σας, κύριε Μανιάτη και κύριε Κοτσιφάκη, για το ότι η «άσκηση του δικαιώματος δεν πρέπει να συνοδεύεται από την υποχρέωση αποκάλυψης, έστω και αρνητικά (λ.χ. <δεν είμαι χριστιανός ορθόδοξος>, των θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων των μαθητών και μαθητριών» είναι τουλάχιστον υποκριτική. Εξηγείστε, σας παρακαλώ, στους γονείς των μαθητών οι οποίοι στο όνομα της «δωρεάν παιδείας» ξοδεύουν τα μαλλιοκέφαλά τους στα φροντιστήρια και στα ιδιαίτερα πώς επιτρέπεται με βάση την ποσόστωση σε Έλληνες μουσουλμάνους, με δήλωση του θρησκεύματός τους, να εισάγονται άνευ εξετάσεων στα Πανεπιστήμια; Επίσης, επιτρέπεται σε Έλληνες μουσουλμάνους και πάλι με ποσόστωση, χωρίς ΑΣΕΠ, να διορίζονται ως δημόσιοι υπάλληλοι; Πού είναι εδώ τα «προσωπικά δεδομένα»; Παράλληλα, γνωρίζετε πράγματι τι συμβαίνει σε ισχυρές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως λ.χ. στη Γερμανία, σε σχέση με τα «προσωπικά δεδομένα» και το μάθημα των Θρησκευτικών;

Και μια που μιλάτε, κύριε Μανιάτη και κύριε Κοτσιφάκη, περί «άλλων πεποιθήσεων των μαθητριών και μαθητών», τοποθετηθείτε, παρακαλώ, δημόσια, ως εκπρόσωποι της Ο.Λ.Μ.Ε. στα εξής:

Ø Γιατί, αφού ανήκουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αφού φέρουμε την υποχρέωση να εφαρμόζουμε τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, να μην έχουμε στα δημόσια στα ελληνικά σχολεία Άγγλους, Γερμανούς, Γάλλους κ.λπ. φιλολόγους και άλλους δασκάλους και καθηγητές, οι οποίοι και να διδάσκουν τους μαθητές στη γλώσσα τους και μάλιστα μετά από συγκατάθεση των γονέων τους;

Ø Γιατί να στερούνται οι γονείς τού δικαιώματος, όταν το επιθυμούν, να μη μαθαίνουν στο δημόσιο ελληνικό σχολείο τα παιδιά τους την ελληνική, αλλά στην Αγγλική, ή και σε κάποια άλλη γλώσσα; Δεν είμαστε στην Ενωμένη Ευρώπη;

Ø Γιατί να στερούνται οι γονείς του δικαιώματος να δηλώνουν μέσα από ποια νεοελληνικά κείμενα επιθυμούν να μάθουν τα παιδιά τους την ελληνική γλώσσα; (Αρκετά από αυτά τα νεοελληνικά κείμενα φαίνεται να συμβάλουν στο «σχηματισμό οποιασδήποτε συνείδησης», στην οποία και αναφέρεστε).

Ø Γιατί να υποχρεώνονται κάποιοι μαθητές που οι ίδιοι και οι γονείς τους δεν συμφωνούν με τα περιεχόμενα του Αναλυτικού Προγράμματος του μαθήματος της Ιστορίας, της Βιολογία και γενικά με το περιεχόμενο των βιβλίων που εκφράζουν διαφορετική από τη δική τους ιδεολογική γραμμή;

Ø Γιατί οι μαθητές να υποχρεώνονται να παρακολουθούν τα Μαθηματικά τη Φυσική και τη Χημεία, κ.λπ. και μάλιστα όταν αυτά τα μαθήματα τούς δημιουργούν ψυχολογικά προβλήματα; Πόσοι έχοντας προβλήματα με τα εν λόγω μαθήματα διέκοψαν και διακόπτουν το σχολείο, ενώ θα μπορούσαν να διαπρέψουν ως επιστήμονες σε άλλους επιστημονικούς κλάδους;

Συμφωνούμε, κύριε Μανιάτη και κύριε Κοτσιφάκη, απόλυτα με το περιεχόμενο της Διεθνούς σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού και του ανθρώπου (άρθρο 16) που ζητάει από όλους «να σέβονται το δικαίωμα του παιδιού για ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας» και μάλιστα «κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται στην ανάπτυξη των ικανοτήτων του». Όμως η ελευθερία της σκέψης στο παιδί δε δημιουργείται σ’ αυτό αυτόματα, αλλά είναι έργο Παιδείας. Ούτε η ηθική και θρησκευτική συνείδηση αναπτύσσεται στο παιδί από μόνη της. Παράλληλα, η ηθική και θρησκευτική συνείδηση που το παιδί καλείται να αναπτύξει χρειάζεται να είναι υγιής. Αυτό που ως καθηγητές τονίζετε «για τον ελεύθερο σχηματισμό οποιασδήποτε συνείδησης», και μάλιστα το υπογραμμίζετε(!!!), είναι άκρως επικίνδυνο. Και τούτο, γιατί έτσι θα επιτρεπόταν στο σχολείο να αναπτύξει στα παιδιά και τη συνείδηση του εγκληματία, του απατεώνα του κλέφτη κ.λπ.

Ίσως, κύριε Μανιάτη και κ. Κοτσιφάκη, να μη λαμβάνετε υπόψη το γεγονός ότι οι μαχόμενοι στο χώρο της εκπαίδευσης δάσκαλοι και καθηγητές οφείλουν να προσφέρουν στα παιδιά μας πρωτίστως Παιδεία. Στο σημείο αυτό δε θα κουραστώ να επαναλαμβάνω ότι ως δάσκαλοι και καθηγητές γνωρίζετε πολύ καλά πως είναι άχρηστο το σχολείο που απλά καθιστά τους μαθητές «ρεζερβουάρ» πληροφοριών και δεν προσφέρει σ’ αυτούς Παιδεία με την τρισυπόστατη διάστασή της ως εκπαίδευση, μόρφωση και ηθική καλλιέργεια. Σημειώνω επίσης πως δεν υπάρχει ουδέτερη γνώση, ενώ παράλληλα η άχρωμη ηθική οδηγεί τον νέο σε καταστάσεις ανασφάλειας, απάθειας και απροσάρμοστης συμπεριφοράς. Υπηρετούντες στο συνδικαλισμό γνωρίζετε πως η «αποκαθήλωση» της Ορθόδοξα προσανατολισμένης Παιδείας στο ελληνικό σχολείο ξεκίνησε με τη μετάλλαξη άλλων μαθημάτων. Συγκεκριμένα:

Ø Στα βιβλία «Η γλώσσα μου» στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση αποτυπώνεται μια παγκοσμιοποιημένη καθημερινότητα, η οποία όχι μόνο δεν συντελεί στην ηθική καλλιέργεια του μαθητή, αλλά δεν εγγυάται και τη σωστή εκμάθηση από αυτόν της ελληνικής γλώσσας, αφού απουσιάζουν από τα εν λόγω βιβλία λογοτεχνικά κείμενα.

Ø Από τα βιβλία των Νεοελληνικών του Γυμνασίου και του Λυκείου έχουν αφαιρεθεί τα

ποιοτικά κείμενα και μάλιστα όσα πρόσφεραν στους μαθητές Παιδεία. Στη θέση τους τοποθετήθηκαν «ρεαλιστικά», που φαίνεται να μη συντελούν στην πραγματική μόρφωση των νέων. Με λύπη παρατηρούμε να απουσιάζουν απ’ αυτά ο Εθνικός ύμνος και κείμενα του Παλαμά, του Κόντογλου, του Κρυστάλλη κ.λπ.

Ø Στα βιβλία της Ιστορίας φαίνεται να μη «διασφαλίζεται πλήρως η επιστημονική βάση και η αντικειμενικότητα», όπως το ζητάτε αυτό από τα βιβλία του πολύπαθου μαθήματος των Θρησκευτικών, και μάλιστα, για να μην «προκαλέσουν», την μεταλλάσσουν. Μετά από κάποια τελευταία δημοσιεύματα, ίσως μέσα από τα βιβλία της Ιστορίας, μελλοντικά επιδιωχθεί και η παρουσίαση της ελληνικής κοινωνίας ως πολυφυλετικής, αφού λ.χ. ο Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας με άρθρο του στην «Καθημερινή», 10.8.2008, αρνείται την ελληνικότητα ημών των βλαχόφωνων Ελλήνων στους οποίους, μεταξύ των άλλων, ανήκουν οι σύζυγοι του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Παιδείας.
Επειδή, κύριε Μανιάτη και κύριε Κοτσιφάκη, στο κείμενό σας αναφέρεστε «σε κατηχητικούς επηρεασμούς», χωρίς ίσως να γνωρίζετε το ακριβές περιεχόμενο της λέξης «κατήχηση», απλά αναφέρω πως εμείς μέσα από το μάθημα των Θρησκευτικών πληροφορούμε τους μαθητές για τη δική μας παράδοση και ζωή, προσφέροντάς τους προς τούτο σχετικές εμπειρίες. Αυτές οι γνώσεις και εμπειρίες παρεχόμενες πράγματι «με τέτοιο τρόπο, ώστε να διασφαλίζεται η επιστημονική βάση και η αντικειμενικότητά» τους, όπως ακριβώς το σημειώνετε στο κείμενό σας, θα βοηθήσουν στη συνέχεια τους μαθητές να προσεγγίσουν «κριτικά και επιστημονικά το φαινόμενο της θρησκείας» και μάλιστα μέσα από τις λοιπές θρησκείες.

Με απλά λόγια, κύριε Μανιάτη και κύριε Κοτσιφάκη, όπως συμβαίνει με τη γλώσσα όπου, όσο καλά γνωρίζει ο μαθητής τη μητρική του γλώσσα, τόσο τελειότερα μαθαίνει μια ξένη γλώσσα, έτσι όσο πιο καλά γνωρίζει τη θρησκεία του τόπου του τόσο καλύτερα κατανοεί τις άλλες θρησκείες. Η πρότασή σας, «να έχει χαρακτήρα θρησκειολογικό» το μάθημα των θρησκευτικών, μοιάζει σαν να υποχρεώνουμε τους μαθητές της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να μαθαίνουν συγχρόνως με τη δική τους μητρική γλώσσα και άλλες εννέα.

Η πληροφόρηση για τη δική μας παράδοση και ζωή και η προσφορά στα παιδιά σχετικών μ’ αυτήν εμπειριών είναι αναγκαία για ΟΛΟΥΣ τους μαθητές που ζουν στον ελλαδικό χώρο. Έτσι, για παράδειγμα εδώ στη Θεσσαλονίκη, παράλληλα με το Φίλιππο και τον Μέγα Αλέξανδρο, για τη σωστή ένταξη των μαθητών, είναι αναγκαίο να γνωρίσουν τον άγιο Δημήτριο, τους αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο κ.λπ. Επίσης, παράλληλα με τη Βεργίνα, πρέπει να γνωρίσουν την Αχειροποίητο, την Παναγία Χαλκέων, την Αγία Σοφία.
Η παράδοση, κύριε Μανιάτη και κύριε Κοτσιφάκη, η οποία ως έννοια ενέχει τη δυναμική του σήμερα που γεννιέται από το χθες και περικλείει σπερματικά το αύριο, στη διδασκαλία της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας λειτουργεί ως ένα continuum, ως μια ζωντανή δυναμική πορεία προσώπων και κοινωνιών. Εδώ το παλαιό δεν αντιμετωπίζεται ως συντήρηση από την οποία απουσιάζει η ζωή. Η παράδοση αποτελεί ένα από τα υποστασιακά στοιχεία του κάθε ανθρώπου και της κοινωνικής διαφορετικότητας των μελών μιας κοινωνικής ομάδας. Τη γνώση και την εμπειρία αυτής της παράδοσης από τους μαθητές φαίνεται πως διάφοροι ζητούν να εξαφανίσουν από το χώρο του σχολείου. Όμως η παράδοση δίδει το δικό της προσανατολισμό στην Παιδεία κάθε κοινωνίας. Προσφέροντας, μέσα από το μάθημα των Θρησκευτικών και όχι μόνο, στους μαθητές την εν λόγω παράδοση, δεν κάνουμε «πλύση εγκεφάλου». Το αν και πότε αυτή η προσφορά πληροφόρησης και εμπειρίας καρποφορήσει είναι έργο Άλλου, ο οποίος σέβεται την αποδοχή ή απόρριψή της από το υποκείμενο της αγωγής, και ασφαλώς όχι του προσφέροντος στους μαθητές την εν λόγω πληροφόρηση και εμπειρία.

Ο όλος προβληματισμός του κειμένου σας, κύριε Μανιάτη και κύριε Κοτσιφάκη, καταλήγει στην πρόταση πως «επιβάλλεται άμεσα να προχωρήσει ο χωρισμός εκκλησίας και πολιτείας». Αυτός φαίνεται να είναι ο καημός σας και δευτερευόντως ή σχεδόν καθόλου το μάθημα των Θρησκευτικών. Δυστυχώς είναι γεγονός πως κάποιοι απόγονοι των ηρωικών ραγιάδων που έχουν πρόσβαση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης επιδιώκουν να παραγνωρίζονται, να αποσιωπούνται ή να διαστρεβλώνονται οι θυσίες και η προσφορά της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας στο Γένος. Παράλληλα στα πλαίσια της ιδεολογικής υποδούλωσης και μετάλλαξης της πατρίδος μας και στο όνομα του «εξευρωπαϊσμού» μας, αρκετοί, που έχουν λόγο στο χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης, επιχειρούν να επηρεάσουν τη σκέψη και τη συνείδηση των παιδιών μας. Εδώ απλά θα ήθελα να επαναλάβω:

Ø Υπάρχουμε ως Γένος, γιατί υπήρξε η Ορθόδοξος Καθολική Εκκλησία, η οποία έσωσε το λήμμα, τους λιγοστούς ηρωικούς ραγιάδες, πατεράδες και παππούδες μας. Αυτήν θέλουμε με «δημοκρατικό» τρόπο να περιθωριοποιήσουμε.

Ø Οι ηρωικοί ραγιάδες πατεράδες και παππούδες μας, των οποίων είμαστε απόγονοι, προτίμησαν να περάσουν τα πάνδεινα και να μην ακολουθήσουν τον εύκολο δρόμο των περισσοτέρων, οι οποίοι, προτιμώντας την άνετη ζωή, εξισλαμίστηκαν(οι αρχαίοι έλληνες, εκ των οποίων ασφαλώς έλκουμε την καταγωγή, είναι οι μακρινοί προππαπούδες μας).

Ø Κάποιες δυνάμεις, θέλουν και εμάς, τους απογόνους των ηρωικών ραγιάδων, να μεταλλάξουν.

Αφού, κύριε Μανιάτη και κύριε Κοτσιφάκη, πιστεύετε στη Δημοκρατία και αφού φαίνεται να δέχεστε πως η πατρίδα μας έχει λύσει όλα τα άλλα προβλήματα και απομένει «ο χωρισμός εκκλησίας και πολιτείας» (γνωρίζουν οι περισσότεροι περί τίνος πρόκειται;) ζητήσετε για το θέμα αυτό να αποφασίσει Ο ΚΥΡΙΑΡΧΟΣ ΛΑΟΣ και να διενεργηθεί ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ. Ο κυρίαρχος ελληνικός λαός πρέπει γι’ αυτό και γι’ άλλα πολλά με ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΑ να μπορεί να αποφασίζει και όχι κάποιοι άλλοι με «δημοκρατικά» τερτίπια να παίρνουν κρίσιμες αποφάσεις γι’ αυτόν, χωρίς αυτόν. Αν κάποτε οι εξωγενείς και ενδογενείς δυνάμεις καταφέρουν να πραγματοποιηθεί «ο χωρισμός εκκλησίας και πολιτείας» αυτό που θα πληγωθεί βαρύτατα και θα υποστεί ανεπανόρθωτη μετάλλαξη θα είναι το Γένος μας. Η Εκκλησία θα παραμείνει αλώβητη.

Με τιμή

Ο Κοσμήτορας

Ιωάννης Β. Κογκούλης
Καθηγητής Πανεπιστημίου

Κοινοποίηση:

Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος και Διαρκή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος
Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Ε. Στυλιανίδη
Κοσμητεία Θεολογικής Σχολής Αθηνών
Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων
Ημερήσιο και Περιοδικό τύπο