Σάββατο 30 Απριλίου 2011

Θεολόγοι: "Oλοι μαζί για το μάθημα των Θρησκευτικών"

Αποφασισμένοι να αγωνιστούν ενωμένοι για τη διατήρηση της υποχρεωτικότητας του μαθήματος των θρησκευτικών σε κάθε τάξη του Λυκείου καθώς και των ωρών διδασκαλίας που προβλέπονταν μέχρι σήμερα εμφανίζονται η Ιερά Σύνοδος, οι  Θεολογικές Σχολές καθώς και οι Θεολογικές Ενώσεις και Σύνδεσμοι. Η απόφαση αυτή ελήφθη κατά την σημερινή συνάντηση όλων των ενδιαφερομένων φορέων η οποία πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου και της ΔΙΣ στο Διορθόδοξο Κέντρο της Πεντέλης. Είναι αξιοσημείωτο - και επαινετό - ότι η σύσκεψη ασχολήθηκε και με το θέμα του ΜτΘ στη τεχνική και επαγγελατική εκπαίδευση, αποφασίσθηκε μάλιστα, να ζητηθεί από το υπ. Παιδείας και η αύξηση των ωρών διδασκαλίας του ΜτΘ στα Επαγγελματικά Λύκεια.
* Αναλυτικό ρεπορτάζ στο Amen

Παρασκευή 29 Απριλίου 2011

Τα Θρησκευτικά στο "Τεχνολογικό Λύκειο" - Ωριμο αίτημα η αύξηση των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος σε σχέση με το σημερινό πρόγραμμα στα καταργούμενα «ΕΠΑΛ»

Με το θέμα των Θρησκευτικών στο υπό ίδρυσιν Τεχνολογικό Λύκειο θ’ ασχοληθεί άρα γε η σημερινή (30/04/2011) σύσκεψη – ημερίδα που διοργανώνει στο Διορθόδοξο Κέντρο της Ιεράς Μονής Πεντέλης η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας μας, με τη συμμετοχή των Θεολογικών φορέων; Eκφράζουμε την απορία γιατί, απ’ όσο θυμόμαστε, τα τελευταία χρόνια, ουδείς συνδικαλιστικός ή επιστημονικός φορέας της θεολογικής κοινότητας ασχολήθηκε επισταμένως με το θέμα του μαθήματος των Θρησκευτικών στη Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση (ΤΕΕ), με αποτέλεσμα  το μάθημα στη ΤΕΕ – ειδικά, μάλιστα, στη ΤΕΕ - να έχει περιέλθει - με την ευθύνη να βαρύνει, φυσικά, τη πολιτεία - σε κατάσταση πλήρους απαξίωσης.  
 
Eνδεικτικά να αναφέρουμε ότι τα τελευταία πέντε χρόνια, από τη μεταρρύθμιση που πραγματοποιήθηκε στη Β/θμια τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση με τον ν. 3475/2006, στα προγράμματα διδασκαλίας των νεοϊδρυθέντων Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ), υπήρξαν μαθήματα γενικής παιδείας που βγήκαν κερδισμένα και μαθήματα που βγήκαν χαμένα. Ανάμεσα στα τελευταία συγκαταλέγεται (είχε κανείς αμφιβολία;..) και το θρησκευτικό μάθημα - και ιδού γιατί:

ΟΙ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΤΑ ΕΠΑΛ

* Σην Α’ τάξη των ΕΠΑΛ. ενώ οι ώρες για τα μαθήματα της Ιστορίας (2 ώρες / βδομάδα), της Φυσικής (3), της Αλγεβρας (3) παρέμειναν οι ίδιες με το Γενικό Λύκειο (ΓΕΛ) και στη Νεοελληνική Γλώσσα αυξήθηκαν  (4 στο ΓΕΛ, 5 στο ΕΠΑΛ!), στα Θρησκευτικά μειώθηκαν (2 στο ΓΕΛ, 1 στο ΕΠΑΛ)… Το βιβλίο που χρησιμοποιείται στην Α’ ΕΠΑΛ είναι το ίδιο - «Ορθόδοξη Πίστη και Λατρεία» - μ’ αυτό της Α’ ΓΕΛ. 

* Στη Β’ τάξη των ΕΠΑΛ, τα Μαθηματικά έχουν περισσότερες ώρες (5) στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα απ’ ότι στα ΓΕΛ (4), όπως και η Φυσική (3 στο ΕΠΑΛ, 2 στα ΓΕΛ ), η Νεοελληνική Γλώσσα έχει τις ίδιες ώρες (2 στο ΓΕΛ, 2 στο ΕΠΑΛ), ενώ μειωμένες στο ΕΠΑΛ είναι οι ώρες διδασκαλίες στην Ιστορία (2 στο ΓΕΛ, 1 στο ΕΠΑΛ) και στα Θρησκευτικά (2 στα ΓΕΛ, 1 στο ΕΠΑΛ). Το βιβλίο που χρησιμοποιείται στη Β’ ΕΠΑΛ τιτλοφορείται ως «Βήματα πίστης και ζωής». Και πρόκειται για το παλαιό βιβλίο της Α΄ τάξης 1ου κύκλου των ΤΕΕ.

* Στη Γ’ τάξη των ΕΠΑΛ, τα Μαθηματικά και η Φυσική …ζούν και βασιλεύουν (με 5ωρο και 3ωρο, αντίστοιχα), η Νεοελληνική Γλώσσα συνεχίζει να υπάρχει (2ωρο), όπως και το μάθημα της Ιστορίας – έστω ως επιλεγόμενο (2ωρο). Τα Θρησκευτικά; Eξαφανίζονται!...

Φυσικά, η παραπάνω σύγκριση (την οποία πρωτοδημοσιεύμαμε  στο υπό τον τίτλο «Η αγωνία του θεολόγου»
 άρθρο μας στην «Ελευθερία» (17/08/2008,  http://www.eleftheria.gr/viewarticle.asp?aid=1450&pid=19&CategoryID=19 και Θεολογικό ιστολόγιο, http://theologylar.blogspot.com/2008/08/blog-post_18.html ) ουδεμία αντιπαράθεση επιδιώκει με τα άλλα μαθήματα και δη με τα μαθήματα θεωρητικής κατεύθυνσης (Ιστορία, Νεοελληνική Γλώσσα, κλπ.), στη συνάφεια των οποίων, εξ άλλου, ευρίσκεται και το μάθημα των Θρησκευτικών. Απλώς επιχειρεί να καταδείξει, με τη συγκριτική παράθεση αντικειμενικών δεδομένων, την συρρίκνωση που επιχειρήθηκε στο θρησκευτικό μάθημα, στο ευρύτερο επίπεδο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

ΑΥΞΗΣΗ ΩΡΩΝ = ΝΕΕΣ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ

 Και για να’ χουμε συνολική εικόνα για το «ψαλίδισμα» που γίνεται στο ωρολόγιο πρόγραμμα για το θρησκευτικό μάθημα στο (ισότιμο με το ΓΕΛ, σ’ όλα τα’ άλλα πλην Θρησκευτικών…) ΕΠΑΛ, να πούμε ότι τα Θρησκευτικά στο ΓΕΛ έχουν σύνολο ωρών διδασκαλίας 5, ενώ στο ΕΠΑΛ μόλις 2 (ούτε τις μισές ώρες, δηλαδή). Με πρόχειρους υπολογισμούς προκύπτει ότι αν τα Θρησκευτικά είχαν 5 ώρες στο ΕΠΑΛ – όσες στο ΓΕΛ – θα υπήρχαν ακόμη 50 – 100 θέσεις για πλήρες ωράριο θεολόγων. Μετά απ’ όλα αυτά δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ποιες ειδικότητες καθηγητών μαθημάτων γενικής παιδείας (ξανα-) βγήκαν κερδισμένες και ποιες (ξανα-) βγήκαν χαμένες απ’ αυτήν την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 2006 στο χώρο της Β/βάθμιας τεχνικής εκπαίδευσης…

Και ερχόμαστε στο 2011. Από το υπ. Παιδείας ανακοινώθηκε ότι μετά τις διακοπές του Πάσχα θα δοθεί στη δημοσιότητα το σχέδιο για την ίδρυση του νέου σχολείου που θα λέγεται Τεχνολογικό Λύκειο και θα ενσωματώνει το σημερινό ΕΠΑΛ (επαγγελματικό λύκειο) και την  ΕΠΑΣ (επαγγελματική σχολή). Σύμφωνα, μάλιστα με δημοσιεύματα σε έγκυρες εφημερίδες η Α’ τάξη του Τεχνολογικού Λυκείου θα είναι κοινή με την Α’ τάξη του «νέου Γενικού Λυκείου», ενώ στη δεύτερη τάξη του Τεχνολογικού Λυκείου θα κάνουν οι μαθητές επιλογή τομέα με 10 ώρες μαθήματα γενικής παιδείας και μαθήματα επιλογής και στη τρίτη τάξη θα παρακολοθούν αμιγώς τεχνικά μαθήματα ειδικότητας. 

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΘΕΤΙΚΕΣ
 Νομίζουμε ότι οι θεολογικοί φορείς (Θεολογικές Σχολές, ΠΕΘ, «ΚΑΙΡΟΣ», Εκκλησία, κλπ.) παράλληλα με την ενασχόλησή τους για το μάθημα στο «Νέο Λύκειο» (ΓΕΛ) και του αγώνα να παραμείνει υποχρεωτικό ως πεντάωρο (αντί του τρίωρου που προτείνει το υπ. Παιδείας), θα πρέπει ν’ ασχοληθούν και με το θέμα της θεσμικής αναβάθμισης του μαθήματος - και - στο νέο Τεχνολογικό Λύκειο καθώς ως φαίνεται οι συνθήκες που διαμορφώνονται είναι θετικές (όπως, π.χ. ότι το μάθημα στην Α’ Τεχνολογικού Λυκείου πρόκειται να είναι δίωρο, ενώ στο σημερινό ΕΠΑΛ είναι μονόωρο, ότι αφ’ ής στιγμής προβλέπονται μαθήματα γενικής παιδείας στη Β’ Τεχνολογικού Λυκείου μπορούμε κάλλιστα να διεκδικήσουμε δίωρο για τα Θρησκευτικά (που σήμερα είναι μία ώρα στη Β’ ΕΠΑΛ), ενώ αναλόγως των εξελίξεων και στ’ άλλα ανθρωπιστικής φύσης μαθήματα, στη Γ’ Τεχνολογικού Λυκείου μπορούμε να διεκδικήσουμε να ενταχθεί το μάθημα ως μονόωρο, έστω και ως επιλεγόμενο (σήμερα είναι ανύπαρκτο στη Γ’ ΕΠΑΛ).



"Θα κάτσεις φρόνιμα;"

 Στο βιβλίο του αγαπητού συναδέλφου Παναγιώτη Ασημακόπουλου που τιτλοφορείται "Θα κάτσεις φρόνιμα;" περιέχονται άρθρα για την εκπαίδευση και το σχολείο, για το μάθημα των Θρησκευτικών και για την εκκλησιαστική ζωή. Με κριτική στα κακώς κείμενα του εκπαιδευτικού και εκκλησιαστικού χώρου και με προτάσεις για βελτίωση και διόρθωση των λαθών. Με το θάρρος της άποψης και χωρίς γενικόλογα και περιστροφές, ο συγγραφέας που τυγχάνει μάχιμος θεολόγος καθηγητής στο Ηράκλειο Κρήτης καταθέτει την προσωπική του θέση για τις στρεβλώσεις του σύγχρονου δημόσιου σχολείου της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και για καταστάσεις και νοοτροπίες με τις οποίες διαφωνεί. Δεν θα βρει κανείς πλατιά διαδεδομένες απόψεις, ούτε τη γενική γραμμή του εκπαιδευτικού συνδικαλισμού και των κομματικών μηχανισμών. Αντιθέτως, στηλιτεύονται η δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία, η εξυπηρέτηση κομματικών συμφερόντων και η άσκηση μικροπολιτικής με όχημα τη δημόσια εκπαίδευση.

Με την ίδια λογική είναι γραμμένο και το μέρος που αναφέρεται στο μάθημα των Θρησκευτικών, στη σχέση των νέων και της κοινωνίας γενικότερα με την Εκκλησία και στα ηθικά και βιοηθικά διλήμματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος. Δημοσιεύονται αποτελέσματα προσωπικών ερωτηματολογίων για μαθητές Λυκείου σχετικά με α) τον εκκλησιασμό, β) την αγάπη, τον έρωτα και το γάμο και γ) τα ηθικά και βιοηθικά διλήμματα.

Ενδεικτικά, ορισμένα θέματα που θίγονται στο πρώτο μέρος του βιβλίου είναι οι λανθασμένες θέσεις του εκπαιδευτικού συνδικαλισμού κυρίως από τις 6 Δεκέμβρη 2008 και μετά, το "κόστος" της Παιδείας, η αντιμετώπιση των απεργιών, το λάθος της κατάργησης της βάσης του 10 στις Πανελλήνιες εξετάσεις, οι εικόνες στις σχολικές αίθουσες και η προσπάθεια ορισμένων να πάψει να καλλιεργείται η εθνική συνείδηση στην εκπαίδευση. Αντίστοιχα, στο δεύτερο μέρος γίνονται αναφορές στο χαρακτήρα του μαθήματος των Θρησκευτικών, στο "είδος" των θεολόγων καθηγητών, σε απαράδεκτες θρησκευτικές αγκυλώσεις (πίστη σε δεισιδαιμονίες, χρηματισμός ιερέων, κ.α.) και στις δυσκολίες που συναντά η σχέση των μαθητών με την εκκλησιαστική ζωή (αγάπη, ερωτικές σχέσεις, ηθικά διλήμματα, κ.α.).

Μπορείτε να το βρείτε σε ορισμένα βιβλιοπωλεία της Αθήνας, του Ηρακλείου και της Ναυπάκτου, σε όλα τα άλλα βιβλιοπωλεία κατόπιν παραγγελίας και στο διαδίκτυο. Για επικοινωνία με τον συγγραφέα:
http://theologosnaf.blogspot.com.

Ε-mail: asimnafpaktos@gmail.com

Παρασκευή 22 Απριλίου 2011

Ανάσταση σημαίνει ελπίδα!

Το Μεγαλοσάββατο το βράδυ, την ώρα της Ανάστασης τη νιώθω διαρκώς κάθε χρόνο, την ίδια μέρα και την ίδια ώρα, σαν μια αίσθηση «αύρας λεπτής» (Γ’ Βασιλειών, 19,12), σαν να λέμε σαν ένα ανοιξιάτικο μοσχοβόλημα που σε φέρνει σ’ άλλη διάσταση απ’ αυτή της καθημερινότητας. Το Μεγαλοσάββατο, απ’ το πρωϊ, ανοίγει η καρδιά σου. «Ανατέλλει ο ήλιος του Μεγάλου Σαββάτου, διαλύων την απαραίτητον ομίχλην της Μεγάλης Παρασκευής, ήτις καθιστά μελαψήν μιγάδα την ημέραν και παμμέλαιναν αράβισσαν την νύκτα », όπως μας πληροφορεί ο κυρ – Αλέξανδρος στη «Παιδική Πασχαλιά» του, δίνοντάς μας παραστατικά τη ροή των εναλλασσομένων συναισθημάτων μας, ως χριστιανών, από το πένθιμο τροπάρι της «Ζωής εν τάφω» της Μεγάλης Παρασκευής στο χαρμόσυνο Μεγαλοσαββατιάτικο  παιάνα του «Χριστός Ανέστη». 

Λες και ξαφνικά αυτή τη βραδιά γίνεται η γειτονιά μας  ένας μικρός επίγειος παράδεισος. Mεγάλο Σάββατο βράδυ, κοντά στα μεσάνυχτα, στην ενορία μας, στον Αϊ – Σαράντη της Λάρισας, μαζί με την οικογένεια κι’ ανάμεσα σε συγγενείς και σε φίλους και εκατοντάδες – μάλλον χιλιάδες – ενορίτες, άλλους γνωστούς, άλλους αγνώστους, την ώρα που ο παπα – Παύλος ψέλνει τον χαρμόσυνο παιάνα «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις εν μνήμασι ζωήν χαρισάμενος», νοερά, γινόμαστε όλοι ένα, μια μεγάλη οικογένεια, ένα σώμα, το «σώμα Χριστού» που λέει κι΄ ο Απόστολος Παύλος, αυτό το «σώμα» που συγκροτεί στη γλώσσα της χριστιανικής θεολογίας την Εκκλησία μας (A’ Koρ. 12, 27).

Μια μεγάλη οικογένεια, όλο το εκκλησίασμα, με αγκαλιές, φιλιά, ευχές συνοδευμένες με το τσούγκρισμα των κόκκινων αυγών που είχαμε φυλαγμένα στη τσέπη – το έθιμον, βλέπεις, κι’ η παράδοση: «Χριστός Ανέστη!», «Αληθώς Ανέστη!». Οπου και να κοιτάξεις χαμόγελα, πλημμυρισμένος ο Αϊ - Σαράντης με χιλιάδες χαμόγελα, αναστάσιμα χαμόγελα, χαμόγελα λουσμένα στο αναστάσιμο φως από τις χιλιάδες λαμπάδες που λαμπυρίζουν φως πασχαλινό. Πανηγύρι πραγματικό, με χιλιάδες χαμόγελα, μέσα κι’ έξω απ’ το ναό, αναστάσιμα χαμόγελα, χαμόγελα λουσμένα στο αναστάσιμο φως από τις χιλιάδες λαμπάδες που λαμπυρίζουν φως πασχαλινό, σε μια έκσταση χαράς και  αγάπης. «Λαμπρυνθώμεν τη πανηγύρει, και αλλήλους περιπτυξώμεθα. Είπωμεν, αδελφοί, και τοις μισούσιν ημάς. Συγχωρήσωμεν πάντα τη Αναστάσει…»,  κατά πως μας προστάζει κι’ η υμνωδία.

Κι’ οι μυρωδιές, το μοσχοβόλημα απ’ τον κήπο που έφτιαξε στον περίβολο του ναού, εδώ και χρόνια,  ο παπα – Παύλος (να τον έχει καλά ο Θεός!), σημάδι ότι κι΄ η φύση, η κτίστη ολάκερη, που κι αυτή «συστενάζει και συνωδίνει αποκαραδοκούσα την απολύτρωση των τέκνων του Θεού» (Ρωμ. 8, 19 και 22), συμμετέχει στη γιορτή. Ανθρωποι και φύση γιορτάζουν, δοξολογούν τον Χριστό που αναστήθηκε και χάρισε σ΄ όλα τα πλάσματα και τα κτίσματα ζωή κι΄ αθανασία. «Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός, ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια, εορταζέτω γούν πάσα κτίσις, τήν Έγερσιν Χριστού, εν ή εστερέωται» Και η υμνωδία που ακούγεται απ’ τους ψαλτάδες μια πραγματικά θαυμαστή ευωδία – τι έχει γράψει αυτός ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, αδελφέ μου; Tι αριστούργημα αυτές οι καταβασίες; - ένα συγκλονιστικό προσκλητήριο: «Αναστάσεως ημέρα λαμπρυνθώμεν λαοί, Πάσχα Κυρίου Πάσχα / Αναστάσεως ημέρα, και λαμπρυνθώμεν τη πανηγύρει, και αλλήλους περιπτυξώμεθα. Είπωμεν, αδελφοί, και τοις μισούσιν ημάς˙ Συγχωρήσωμεν πάντα τη Αναστάσει, και ούτω βοήσωμεν˙ Χριστός ανέστη εκ νεκρών…», μια θαυμαστή ευωδία, η ευωδία της Αναστάσεως.

Σε κάτι τέτοιες στιγμές μέσα στη πανηγυρική ατμόσφαιρα της γιορτής του Πάσχα, πάντα μου έρχεται στο νού ο επίκαιρος λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ως ιδιαίτερος τρόπος ευχαριστίας, μια άλλη έκφραση δοξολογίας και ύμνου προς τον «αίτιον» της πανηγύρεως. Μου αρέσει το ύφος του κυρ - Αλέξανδρου γιατί ολόκληρο το έργο του  χαρακτηρίζεται από μια βαθιά ελπίδα και παρηγοριά, η οποία εμφανίζεται ως μήνυμα αναστάσιμο στα πασχαλινά του διηγήματα. Στα περισσότερα από αυτά η νύχτα της Αναστάσεως αντανακλά ένα ιλαρό ασυνήθιστο φως και μια άφατη χαρά. Η εκκλησιαστική εμπειρία εκφράζεται, εσχατολογικά, ως πρόγευση της αιώνιας ευφροσύνης και ως ανταύγεια του άχρονου φωτός, που εκ τάφου σωματικώς επέλαμψε, όπως, π..χ στο διήγημα «Ο Λαμπριάτικος ψάλτης»:  «…Αι δύο γυναίκες ήρχισαν να αναζωπυρώσι τα φυτίλια, να ρίπτωσιν έλαιον εις τας κανδήλας και να κάμνωσιν εγκαρδίους σταυρούς. Ησθάνοντο ανέκφραστον χαράν και γλύκαν εις τα σωθικά των. Ήτον Ανάστασις. Ανάστασις! Το πρόσωπον του Δεσπότου Χριστού έλαμπε με άγιον φως, δεξιά της Ιεράς Πύλης. Η μορφή της Δεσποίνης Θεοτόκου ήστραπτεν εξ αφάτου χαράς αριστερόθεν, κρατούσης το θείον βρέφος της. Η όψις του τιμίου Προδρόμου, με έναν βόστρυχον της κόμης φρίττοντα προς τα άνω, εσελαγίζετο εκ μυστικής ευφροσύνης παραπλεύρως εκείνου ού την φρικτήν κεφαλήν ηξιώθη να χειροθετήση. Και ο ηγαπημένος μαθητής ήτο ακόμη εκεί και συνέχαιρεν επί τη Αναστάσει…».

Μέρα «λαμπρή», λοιπόν, η σημερινή, μέρα αγάπης, όπως μας την περιγράφει ο  Παπαδιαμάντης, αλλά και μέρα ελπίδας, όπως μας τονίζει και ένας από τους μεγαλυτέρους χριστιανούς θεολόγους και στοχαστές του 5ου αιώνα, ο Αγιος Αυγουστίνος, επίσκοπος Ιππώνος, λέγοντάς μας: «Resurrectio Domini, spes nοstra» (Αυγουστίνος, Ομιλία 261,1 ) δηλαδή «Η Ανάσταση του Κυρίου είναι η ελπίδα μας». Για να το καταλάβουμε, να το νιώσουμε αρκεί να αφήσουμε λίγο φως Χριστού να μπεί στη καρδιά μας. Χριστός Ανέστη! Χρόνια Πολλά!

Ευχές της υπουργού Παιδείας για το Πάσχα 2011

Τρίτη 19 Απριλίου 2011

Η πορεία προς το Αγιο Πάσχα

"...η πορεία μας φθάνει στό τέλος της. Στόν ἀληθινό σκοπό της. Φθάνουμε στήν Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν. Ἡ πορεία τοῦ Τριωδίου ἔχει φθάσει οὐσιαστικά στό τέλος της ἤδη ἀπό τήν προηγούμενη Ἑβδομάδα. "Τήν ψυχωφελή, πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν, καί τήν ἁγίαν Ἑβδομάδα τοῦ Πάθους σου, αἰτοῦμεν κατιδεῖν Φιλάνθρωπε...". Μέσα ἀπό τά λόγια αὐτά ἡ Ἐκκλησία μᾶς προειδοποιεῖ ὅτι ἡ Σαρακοστή ἔχει τελειώσει. Τό Τριώδιον βρίσκεται στό τέλος, ἐνῶ τό τελευταῖο μέρος του ἀρχίζει. Φθάνουμε στήν Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν..."

Του Κων/νου Ζορμπά, από τη ιστοσελίδα της Αποστολικής Διακονίας:

Πέμπτη 14 Απριλίου 2011

Θρησκευτικά: Aπάντηση του "KAIΡΟΥ" στην ΠΟΣΔΕΠ

Απάντηση του  «Καιρού» προς την ΠΟΣΔΕΠ
(σχετικά με την ανακοίνωσή της για το νέο Λύκειο)
Ανακριβειών Έλεγχος

Αθήνα, 9 Απριλίου 2011

Είναι λυπηρό να διαπιστώνει κανείς πόσο εύκολα μπορεί ένας σοβαρός και επίσημος φορέας σαν την ΠΟΣΔΕΠ μπορεί να εκτεθεί από άγνοια και προχειρότητα. Σε ανακοίνωσή της (http://www.posdep.gr) για το νέο λύκειο προδίδεται για έλλειψη στοιχειώδους  ενημέρωσης ως προς το ρόλο και τη σημασία της θρησκευτικής εκπαίδευσης όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη όπως από τους πλέον επίσημους ευρωπαϊκούς φορείς της εκπαίδευσης έχει εκφραστεί τα τελευταία χρόνια. Δεν τους παραπέμπουμε κάπου, γιατί καταλαβαίνουμε οτι αν τους ενδιέφερε να έχουν ουσιαστική και εμπεριστατωμένη άποψη για τα ζητήματα αυτά, το πιο εύκολο που θα μπορούσαν να κάνουν θα ήταν να απευθυνθούν σε οποιονδήποτε γνωστό ή άγνωστο συνάδελφό τους πανεπιστημιακό των Θεολογικών Σχολών Αθήνας ή Θεσσαλονίκης, και να αντλήσουν από αυτόν όσες πληροφορίες θα τους ήταν επαρκείς. Ίσως όμως να μην έχουν ακόμη αποδεχτεί οτι η Θεολογία είναι Επιστήμη και ως τέτοια αναγνωρίζεται παγκοσμίως από αυτούς που γνωρίζουν τα στοιχειώδη, καθώς επίσης  οτι οι Θεολογικές Σχολές  δεν προετοιμάζουν κατηχητές, ιερείς ή δασκαλάκους, αλλά επιστήμονες που μοιράζονται ισότιμα μαζί με άλλους ένα μεγάλο μέρος από το βάρος της δημόσιας εκπαίδευσης αγωνιζόμενοι να στηρίξουν την ανθρωπιστική παιδεία των αυριανών πολιτών. Δε σκοπεύουμε ούτε να απολογηθούμε, ούτε να τους πείσουμε. Δε μπορούμε όμως να σιωπήσουμε και να μην υπερασπιστούμε σθεναρά το δικαίωμά μας να  υπάρχουμε, όταν με προχειρότητα ,που σημειωτέον δεν συνάδει με τη θέση τους και την ιδιότητά τους, εκφράζονται υποτιμητικά για το μάθημα των Θρησκευτικών συμπαρασύροντας μια ομάδα εκπαιδευτικών αλλά και τους πανεπιστημιακούς δασκάλους, οι οποίοι είμαστε βέβαιοι οτι πολλοί από αυτούς δεν θα αισθάνονται και πολύ άνετα με την άποψη την οποία εκφράζουν.

Τέλος οφείλουμε να σημειώσουμε ότι η κριτική απέναντι στο νέο λύκειο δεν μπορεί να μοιάζει με το παιχνίδι της κολοκυθιάς (Ιστορία, Τέχνη, Πολιτισμός ή Θρησκευτικά;) γιατί εγκυμονεί τον κίνδυνο να παραβλέπονται ουσιώδη ζητήματα που ενδεχομένως να υπάρχουν από την απουσία και της Τέχνης και του Πολιτισμού και των Θρησκευτικών και άλλων μαθημάτων. Το ζήτημα κατά τη γνώμη μας δεν είναι να στριμωχτούν στην πόρτα του Λυκείου όσα περισσότερα μαθήματα γίνεται για να μη θιγούν χρόνια συντεχνιακά συμφέροντα. Το ζήτημα είναι να προσπαθήσουμε όλοι μαζί και ο καθένας από τη θέση του και με τις δυνάμεις που διαθέτει να συμβάλει θετικά στη διαμόρφωση μιας πρότασης στην κατεύθυνση μιας ανθρωποκεντρικής και σύγχρονης εκπαίδευσης μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις, μιας εκπαίδευσης που θα σέβεται και θα τιμά το μαθητή, το δάσκαλο, το σχολείο.
Και σε αυτή την κατεύθυνση πραγματικά πιστεύουμε οτι δεν περισσεύει κανείς…
  
Μετά τιμής

Η Διοικούσα Επιτροπή
του «Πανελληνίου Θεολογικού Συνδέσμου-ΚΑΙΡΟΣ-για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης»
Αμπατζίδης  Θεόφιλος, Θεολόγος (Κοζάνη)
Αργυρόπουλος Ανδρέας, Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων (Μυτιλήνη)
Καζλάρη Πηγή, Θεολόγος (Λάρισα)
Κωνσταντίνου Μιλτιάδης, Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ (Θεσσαλονίκη)
Μαυροκωστίδης Γρηγόρης, Θεολόγος (Θεσσαλονίκη)
Μόσχος Δημήτρης, Λέκτορας του Τμήματος Θεολογίας του ΕΚΠΑ (Αθήνα)
Παπαδόπουλος Γιώργος, Θεολόγος (Αθήνα)
Παπασωτηρόπουλος Χριστόφορος, Θεολόγος (Πάτρα)
Σταματέλλου Νόνη ,Θεολόγος (Ιωάννινα)


Υ.Γ. Είναι λυπηρό να σας τονίσουμε οτι, όπως φαίνεται από την ανακοίνωση του νέου Λυκείου, η Ιστορία δεν έχει τις ίδιες ώρες με τα Θρησκευτικά σε καμία τάξη, όπως ανακριβώς γράφετε στην ανακοίνωσή σας! Συγκεκριμένα για την Ιστορία: Α’ λυκείου, 2 ώρες υποχρεωτικά/Β’ λυκείου, 2 ή 4 ώρες υποχρεωτικά ανάλογα με την κατεύθυνση /Γ’ λυκείου,2ή5 ώρες ανάλογα με την κατεύθυνση δηλ. συνολικά 6-11 ώρες και στις τρεις τάξεις.
Θρησκευτικά: Α’ λυκείου, 2 ώρες υποχρεωτικά/Β’ λυκείου, 1ώρα υποχρεωτικά σε όλες τις κατευθύνσεις/ Γ΄  λυκείου, 2 ώρες επιλεγόμενο δηλ. συνολικά 3 ώρες υποχρεωτικά και 2 κατ’ επιλογήν(5). Πόσο ίδιος φαίνεται να  είναι ο αριθμός των ωρών της Ιστορίας με των Θρησκευτικών; (!)

Τρίτη 12 Απριλίου 2011

"Ναι στη μετάφραση των λειτουργικών κειμένων"

Η έκτη συνάντηση του BIBLICUM που οργανώνει ο Τομέας Βιβλικής Γραμματείας και Θρησκειολογίας του Α.Π.Θ. έλαβε χώρα τη Δευτέρα 11 Απριλίου 2011 και είχε ως θέμα «Ο θεολογικός προβληματισμός των μεταφράσεων των εκκλησιαστικών κειμένων». Εκτάκτως προσκεκλημένος εισηγητής ήταν ο Σεβ. Μητροπολίτης Νικοπόλεως και Πρεβέζης κ. Μελέτιος, με αφορμή το βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε με τίτλο Μέθεξη ή κατανόηση; Έκδοση Ι. Μητροπόλεως Νικοπόλεως, Πρέβεζα 2011. Ο Σεβασμιώτατος αποδέχτηκε την πρόσκληση του καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. κ. Πέτρου Βασιλειάδη, ο οποίος ήταν με βάση το πρόγραμμα ο κύριος εισηγητής, και δέχτηκε να μεταβεί στη Θεσσαλονίκη και να μιλήσει για το επίκαιρο αυτό ζήτημα. Όπως ήταν αναμενόμενο η αίθουσα συνεδριάσεων της Θεολογικής Σχολής ήταν αυτή τη φορά γεμάτη όχι μόνο από τα μέλη του BIBLICUM αλλά και από καθηγητές και φοιτητές (προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς) που ήρθαν να ακούσουν τον λόγιο ιεράρχη.

Το BIBLICUM είναι μια επιστημονική συνάντηση, η οποία διοργανώνεται από τον Τομέα Βιβλικής Γραμματείας και Θρησκειολογίας του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. εδώ και μια τριακονταετία, μία Δευτέρα του μήνα και ώρα 19.30 στην αίθουσα συνεδριάσεων του πρώτου ορόφου του κτιρίου της Θεολογικής Σχολής. Στη συνάντηση αυτή συμμετέχουν ομότιμοι και εν ενεργεία καθηγητές του Τομέα, καθώς και μεταπτυχιακοί φοιτητές, υποψήφιοι διδάκτορες και διδάκτορες των βιβλικών και των θρησκειολογικών σπουδών. Τα τελευταία χρόνια επιλέγεται μια συγκεκριμένη θεματική και οι εισηγήσεις των ομιλητών κινούνται πάνω σε αυτή. Φέτος η θεματική, μετά από πρόταση της Διευθύντριας του Τομέα, αν. καθηγήτριας Άννας Κόλτσιου, αφορά τη μετάφραση των εκκλησιαστικών κειμένων, σύμφωνα και με την πρόσκληση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος να ανοίξει ένας διάλογος σε βάθος με τη συμμετοχή και των Θεολογικών τμημάτων. Όπως είναι γνωστό στην απόφαση-πρόσκλησή της αυτή οδηγήθηκε η ΔΙΣ με αφορμή την πρωτοβουλία του μητροπολίτη Νικοπόλεως και Πρεβέζης κ. Μελετίου να προχωρήσει στη χρήση ευχών της λατρείας μας σε  νεοελληνική μετάφραση.

Η πρώτη συνάντηση του BIBLICUM έγινε 1 Νοεμβρίου του 2010 με εισηγήτρια την ίδια την κ. Κόλτσιου, η οποία εισηγήθηκε το θέμα: «Το θεολογικό και φιλολογικό πρόβλημα της μεταφράσεως εκκλησιαστικών κειμένων». Η δεύτερη συνάντηση πραγματοποιήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου με εισηγητή τον καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ., Μιλτιάδη Κωνσταντίνου, ο οποίος εισηγήθηκε το θέμα: «Μεταφραστικές αρχές των Ηνωμένων Βιβλικών Εταιρειών». Η τρίτη συνάντηση έγινε στις 10 Ιανουαρίου 2011 με εισηγήτρια την αναπληρώτρια Πρόεδρο του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ. και ειδική στην μεταφρασιολογία, καθηγήτρια κ. Ελένη Κασάπη, η οποία εισηγήθηκε το θέμα: «Προτεραιότητες στη μετάφραση ιερών κειμένων και μηχανισμοί σημασιολογικής κατανόησης». Στις 7 Φεβρουαρίου 2011, έγινε η τέταρτη συνάντηση του BIBLICUM με εισηγητές τον Πρόεδρο του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., καθηγητή Δημήτριο Καϊμάκη και την επίκ. καθηγήτρια του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. Μυρτώ Κουτίτα-Καϊμάκη, οι οποίοι εισηγήθηκαν το θέμα: «Μεταφράζοντας το κείμενο των Ο΄ στα νέα ελληνικά». Η πέμπτη συνάντηση πραγματοποιήθηκε στις 14 Μαρτίου με εισηγητή τον εκλεγμένο επίκ. καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. Χαράλαμπο Ατματζίδη, ο οποίος εισηγήθηκε το θέμα: «Μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης: Οικειοποιητική ή ξενιστική μετάφραση της Βίβλου; (Β΄ Ιω 1, Γ΄ Ιω 1  Απ 4,4)».

Απομένουν δύο ακόμη συναντήσεις για να κλείσει η φετινή σειρά. Επόμενος εισηγητής στις 2 Μαΐου θα είναι ο καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. Πέτρος Βασιλειάδης. Εξαιτίας της ομιλίας του Μητροπολίτη Νικοπόλεως και Πρεβέζης, η οποία δεν είχε καθοριστεί σύμφωνα με το πρόγραμμα και όπως αναμενόταν κράτησε αρκετό χρόνο λόγω της συζήτησης που ακολούθησε, η εισήγηση του κ. Βασιλειάδη μετατέθηκε μετά το Πάσχα. Κατά την τελευταία συνάντηση του BIBLICUM ομιλητής θα είναι ο ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. Ιωάννης Καραβιδόπουλος.

Ο Σεβ. Μητροπολίτης Νικοπόλεως και Πρεβέζης, κ. Μελέτιος εξήγησε αναλυτικά τη θέση του υπέρ της μεταφράσεως των λειτουργικών κειμένων και της χρήσεώς της στην Ορθόδοξη λατρεία, και δέχτηκε αρκετές ερωτήσεις από καθηγητές και φοιτητές. Συνοπτικά αναφέρουμε ότι οι ερωτήσεις που τέθηκαν αφορούσαν τη μεταφραστική διαδικασία, τα βιβλικά αναγνώσματα της λατρείας, τον τρόπο εκφώνησης των ευχών, τις θέσεις των σύγχρονων Εκκλησιών και του Οικουμενικού Πατριαρχείου σχετικά με το θέμα σήμερα αλλά και παλαιότερα, τα προβλήματα μιας τέτοιας προσπάθειας και την ποιμαντική αναγκαιότητα μιας μετάφρασης στην ελλαδική Εκκλησία. Άπαντες επικρότησαν την πρωτοβουλία του Μητροπολίτου, καθώς και την ποιμαντική ευαισθησία και την θεολογική βάση πάνω στην οποία στηρίχτηκε, ευχόμενοι και άλλες επισκοπές να ακολουθήσουν το παράδειγμά του.

Το θέμα της μετάφρασης των εκκλησιαστικών κειμένων έγινε κατά τη φετινή ακαδημαϊκή χρονιά θέμα συζήτησης σε καθαρά θεολογική βάση και σε διάφορες άλλες συναντήσεις στο Τμήμα Θεολογίας. Θυμίζουμε εδώ ότι στα πλαίσια των μεταπτυχιακών μαθημάτων των καθηγητών Πέτρου Βασιλειάδη, π. Βασιλείου Καλλιακμάνη, Παναγιώτη Σκαλτσή και Άννας Κόλτσιου στις 7 Φεβρουαρίου 2011 ο π. Βασίλειος Θερμός, εκλεγμένος επίκ. καθηγητής της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών, παρουσίασε στην αίθουσα Συνεδριάσεων της Θεολογικής Σχολής το θέμα: «Το ποιμαντικό πρόβλημα της μεταφράσεως των λειτουργικών κειμένων». Επίσης, στην πρόσφατη επιστημονική διημερίδα που διοργάνωσαν το Τμήμα Θεολογίας του Α.Π.Θ. και ο Σύλλογος Προπτυχιακών Φοιτητών του υπήρξε και αντίστοιχη εισήγηση. Κατά τη δεύτερη και τελευταία συνεδρία η καθηγήτρια του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. Δήμητρα Κούκουρα εισηγήθηκε το θέμα: «Μετάφραση των λειτουργικών κειμένων στη νεοελληνική γλώσσα».



Κυριακή 10 Απριλίου 2011

Biblicum για το μεταφραστικό


Η έκτη συνάντηση του BIBLICUM που οργανώνει ο Τομέας Βιβλικής Γραμματείας και Θρησκειολογίας του Α.Π.Θ. θα έχει ως θέμα:
«Ο θεολογικός προβληματισμός των μεταφράσεων των εκκλησιαστικών κειμένων".

Εισηγητές θα είναι ο καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. κ. Πέτρος Βασιλειάδης καθώς και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νικοπόλεως και Πρεβέζης κ. Μελέτιος (Καλαμαράς), ο οποίος κυκλοφόρησε σε βιβλίο μελέτη του για το ίδιο θέμα. Η συνάντηση θα γίνει τη Δευτέρα 11 Απριλίου και ώρα 19.30΄στην αίθουσα συνεδριάσεων του πρώτου ορόφου του κτιρίου της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου

Σάββατο 9 Απριλίου 2011

Οσία Μαρία η Αιγυπτία: Ενα φωτεινό παράδειγμα μετανοίας

Η οσία Μαρία είναι ένα φωτεινό παράδειγμα μετανοίας και μάλιστα μετανοίας «από ψυχής» (αγ. Συμεών νέος Θεολόγος). Ως τέτοιο παράδειγμα παρίσταται μπροστά στα μάτια όλων των πιστών, στα τέλη της Μεγ. Τεσσαρακοστής και ειδικότερα κατά την Ε’ Εβδομάδα των Νηστειών, η οποία σήμερα αρχίζει. Αν και έζησε «μόνη μόνω Θεώ προσευχομένη» (τριώδιο), εν τούτοις, η οσία Μαρία έδρασε και δρα άκρως ιεραποστολικά. Είναι παράδειγμα φωτεινό, ως τέως πόρνη, σε όλους μας, και όχι μόνο στους χαρακτηρισμένους πόρνους και πόρνες, γιατί, σε τελική ανάλυση, μοιχός είναι ο καθένας που εγκαταλείπει την αγάπη του Θεού για χάρη κάποιας άλλης αγάπης και χαρίζει τη καρδιά του σε άλλον θησαυρό, και όχι σ’ Εκείνον που απέδειξε την αγάπη του για τους ανθρώπους σφραγίζοντάς την ακόμη και με αίμα.

Η οσία είχε ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα το οποίο στη πρώτη φάση της ζωής της μπορεί να λειτούργησε καταστρεπτικά για την ίδια, ήταν όμως σωτήριο για τη δεύτερη περίοδο της επίγειας βιοτής της. Το γνώρισμά της αυτό ήταν η επιμονή. Αυτή της η επιμονή τη διέκρινε ό,τι κι’ αν έκανε. Επέμενε τουλάχιστον για δεκαεπτά χρόνια στην άσωτη ζωή που πέρασε στην Αλεξάνδρεια, όπως επέμενε με ακόμη μεγαλύτερο πάθος και θείο πόθο στην ασκητική ζωή, στην έρημο του Ιορδάνη. Η οσία Μαρία ήταν ένας επίμονος, αποφασιστικός άνθρωπος που δεν εξάλειψε αυτό της το γνώρισμα όταν ασκήτευε στην έρημο, αλλά άλλαξε τη χρήση του. Ενώ στην αρχή το χρησιμοποιούσε για την αμαρτία, μετά το αξιοποίησε για την αρετή.

Η απομόνωσή της στην έρημο ήταν πράξη ελευθερίας και δεν σήμαινε αδυναμία αντιμετώπισης της ζωής. Αντίθετα ήταν εκδήλωση αποφασιστικότητας και δύναμης της δικής της επιλογής για τη δική της ζωή. Για να τα καταφέρει ολομόναχη μέσα στην έρημο αγωνίσθηκε σκληρά. Κατ’ αρχήν έπρεπε να πολεμήσει εναντίον των σαρκικών παθών, έχοντας ως κύριο όπλο την εγκράτεια. Θυμόταν τη προηγούμενή της ζωή και η φαντασία της εύκολα της εμφάνιζε παραστάσεις του παρελθόντος.

Aυτό το γεγονός, το ότι δηλαδή μπορούσε να αμαρτήσει με τη διάνοιά της, και όχι προβαίνοντας σε κάποια πράξη απ’ τη στιγμή που ήταν μόνη στην έρημο, έκανε την άσκησή της πιο δύσκολη, πιο επίπονη. Καθώς, όπως λέει ο αγ. Μάξιμος ο Ομολογητής, όσο πιο εύκολο είναι ν’ αμαρτάνουμε με τη διάνοια απ’ όσο με την πράξη, τόσο σκληρότερος είναι ο πόλεμος που γίνεται με τα νοήματα απ’ αυτόν που γίνεται με τα πράγματα. Οπλο της οσίας Μαρίας ήταν η θερμή προσευχή προς τη Παναγία. Με δάκρυα στα μάτια παρακαλούσε για ανακούφιση από τους πειρασμούς.

Παρ’ όλες τις δυσκολίες η οσία επέμενε να περνά απ΄τη «στενή πύλη και τεθλιμένη οδό» που την οδηγούσε από τη περίοδο των δυνατών πειρασμών σε φάσεις νηνεμίας. Στη κατάσταση της ηρεμίας την περιέλουζε άπλετο φως που δυνάμωνε την ελπίδα της και αναθέρμαινε τη πίστη της, αφού «οι σπείροντες εν δάκρυσιν, εν αγαλλιάσει θεριούσιν». Όλα τα χρόνια της ασκήσεώς της χαρακτηρίζονται από όμοια παλαίσματα. Εζησε μια ζωή εγκρατείας και νηστείας που λειτουργούσαν γι’ αυτήν τόσο «ως ανασταλτικός, όσο και ως καθαρτικός παράγων» (αγ. Μάξιμος). Η νηστεία αφ’ ενός μεν μάραινε την εφάμαρτο επιθυμία, ενώ, εφ’ ετέρου καθάριζε το νού της. Η υπεβολική νηστεία, «ότι επελάθετο του φαγείν άρτον» (Ψλμ. ρα΄, 5), φιλοτέχνησε την ασκητική εικόνα της, όπως την εμφανίζει η εικονογραφία: λεπτή, με τόσο αδύναμα μέλη, ώστε να διακρίνονται ευκρινώς τα οστά της. Οσο καθάριζε και η ψυχή της από από τα στίγματα του παρελθόντος, τα «πικρά, πένθιμα δάκρυα» της μετανοίας έδιδαν τη θέση τους στα «γλυκά δάκρυα» της θείας κατανύξεως, τα οποίας μαλακώνουν να αγάλλουν την ψυχή, όταν αυτή αυγάζεται το θείο φως. Εκφράζονταν με δάκρυα ερωτικά, όταν η ψυχή της βρίσκοταν σε κατάνυξη από θείο έρωτα, με δάκρυα δοξολογικά, όταν αισθανόταν ευχαριστιακή κατάνυξη και με ευφρόσυμα δάκρυα, όταν ευφραινόταν και χαιρόταν τη παρουσία του θεού δίπλα της και μέσα της.

Φαίνεται, λοιπόν, πως η οσία Μαρία, όπως και κάθε άγιος ασκητής, δεν ήταν μια δυστυχισμένη ύπαρξη. Δεν ήταν ο άνθρωπος που κατατρύχονταν από το αμαρτωλό της παρελθόν, για το οποίο έκλαιγε και βασάνιζε νυχθημερόν τον εαυτό της, μέσα σ’ έναν οίστρο απόγνωσης, κάτω από τον καυτό ήλιο ή το δριμύ ψύχος της ερήμου. Αντίθετα, ήταν ένας άνθρωπος ευτυχισμένος που είχε αφεθεί, είχε παραδοθεί στα χέρια της Παναγίας και του Χριστού.Είχε καρφωμένη μέσα της την ελπίδα, ώστε σε κάθε πειρασμό που αντιμετώπιζε έκανε υπομονή για τη χάρη του Κυρίου. «Και νυν τις η υπομονή μου; Ουχί ο Κύριος;” (Ψλμ. λη’, 8).

Η μετάνοια της οσίας Μαρίας ήταν συνδεδεμένη με την ελπίδα και όχι με την απόγνωση. Δεν παραδόθηκε στην απελπισία για τις αμαρτίες της αλλά αφέθηκε στον Θεό, στήριξε τις ελπίδες της σ’ Εκείνον. Δεν διακρίνονταν από εγωϊστική εσωστρέφεια που δηλώνει άνθρωπο ο οποίος εξαρτά τα πάντα από τις δικές του δυνάμεις. Αυτός ο άνθρωπος όταν αντιληφθεί πως οι δυνάμεις του τον εγκαταλείπουν κλείνεται στον εαυτό του και αυτοκαταστρέφεται.

Η οσία Μαρία ισορρόπησε ανάμεσα στην απελπισία και την αδιαφορία απέναντι στην αμαρτία, εκφράζοντας αυτό που είπε ο Απ. Παύλος, ότι η κατά Θεόν λύπη έχει ως αποτέλεσμά της την μετάνοια που οδηγεί στη σωτηρία, ενώ, αντίθετα η λύπη του κόσμου επιφέρει τον θάνατο. «Η γαρ κατά Θεόν λύπη, μετάνοιαν εις σωτηρίαν αμεταμέλητον κατεργάζεται , η δε του κόσμου λύπη, θάνατον κατεργάζεται” (Β’ Κορ. 7,10)

H οσία Μαρία για να καταφέρει να ξεπεράσει πρώτα τον εαυτό της και μετά τους πειρασμούς που έζησε δεν είχε μόνο μια τάση αυτομεμψίας. Για τον αγιασμό δεν απαιτείται μόνο ψυχική συστολή, αλλά και θεϊκός πόθος. Αυτός ο πόθος που διακατείχε την οσία μπορεί να ονομασθεί ως «θείος έρωτας», ένας έρωτας που την ανέδειξε νύμφη του Χριστού. «Η πορνείαις πρότερον μεμεστωμένη παντοίαις, Χριστού Νύμφη, σήμερον τη μετανοία εδείχθης», διαβάζουμε στο κοντάκιό της.

Η πρώην πόρνη Μαρία αναδείχθηκε νύμφη Χριστού, κατόρθωσε δηλαδή να φθάσει στην αρετή της αγνείας, όσο κι’ αν αυτό ακούγεται οξύμωρο. Ο αγ. Ιωάννης της Κλίμακος γράφει σχετικά: «αγνός είναι εκείνος που με τον έναν έρωτα απέκρουσε τον άλλο έρωτα, κι’ έσβησε το υλικό με το άϋλο πύρ». (Λόγος ΙΕ, περί αγνείας).

Η οσία μιμήθηκε τον Χριστό ακόμη και στη περιβολή του, στις πιο ανθρώπινες, αλλά συνάμα και τις πιο θεϊκές στιγμές του, τις στιγμές του Πάθους του. Ντύθηκε, όπως κι’ Εκείνος, τη γυμνότητητα γιατί ντύθηκε τον Χριστό τον ίδιο. «Οσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε Χριστόν ενεδύσασθε». Για χάρη του Κυρίου που έφθασε ως τα άκρα, στην άκρα ταπείνωση, η οσία Μαρία έζησε έναν ακραίο βίο. Δεν ήταν, όμως, μόνη. Τη διακρατούσε Εκείνος, ο νυμφίος της ψυχής της. Εκείνος του οποίου το Σώμα και το Αίμα μετάλαβε «μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης».

* Ο βίος της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας είναι η πρακτική έκφραση της παραβολής του ασώτου υιού. Η οσία Μαρία είναι το παιδί του Θεού, που έφυγε, έζησε εν ασωτεία, μετά, όμως, επέστρεψε και αγίασε ζώντας «κατ’ εικόνα» και φθάνοντας έτσι στο «καθ’ ομοίωσιν». «Διό και μετά Αγγέλων αγάλλεται Μαρία το πνεύμα σου» (απολυτίκιον οσίας).

XA.AN.

Παρασκευή 8 Απριλίου 2011

Ορθοδοξία και Πολιτική Θεολογία

Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Ι.Μ. Δημητριάδος

Εκδόσεις Αρμός

Η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών σε συνεργασία με τις Εκδόσεις Αρμός, διοργανώνουν στην Αθήνα, το Σάββατο 9 Απριλίου 2011, στις 10.00 π.μ. ανοιχτή συζήτηση – ημερίδα με θέμα: "Ορθοδοξία και Πολιτική Θεολογία". Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στον χώρο των εκδόσεων Αρμός (Μαυροκορδάτου 11, Αθήνα).

                               Ορθοδοξία και Πολιτική Θεολογία

Από την αυταρχικής και συντηρητικής εμπνεύσεως δομική αναλογία μεταξύ θεολογίας και δικαίου, θεολογίας και πολιτικής, θαύματος και κατάστασης έκτακτης ανάγκης που καθιέρωσε ο Carl Schmitt, μέχρι την ανάδειξη και ενεργοποίηση στο σήμερα των πολιτικών διαστάσεων του Ευαγγελίου και των απελευθερωτικών κοινωνικών στοιχείων της χριστιανικής πίστης που εισηγούνται οι Johan Baptist Metz, Jügern Moltmann, Dororthee Soelle, καθώς και η λατινοαμερικάνικη θεολογία της απελευθέρωσης (Gustavo Gutiérrez, Leonardo Boff, Καμίλο Τόρρες, Αρχιεπίσκοποι Ντομ Χέλντερ Καμάρα και Όσκαρ Ρομέρο, Επίσκοπος Αντόνιο Φραγκόζο, π. Jon Sobrino, π. Ερνέστο Κάρντεναλ, κ. ά.), τι εν τέλει συνιστά τον πυρήνα της πολιτικής θεολογίας; Υπάρχει «πολιτική θεολογία» στο Βυζάντιο; Ποια η «πολιτική θεολογία» των Πατέρων της Εκκλησίας και των συγχρόνων ορθοδόξων θεολόγων; Γιατί πλην ελαχίστων εξαιρέσεων δεν αναπτύχθηκε στην Ορθοδοξία «πολιτική Θεολογία», με την απελευθερωτική και ριζοσπαστική έννοια του όρου; Για ποιους λόγους δεν αναπτύχθηκε σε ορθόδοξο έδαφος το ρεύμα που είναι γνωστό υπό το όνομα «θεολογική ή χριστιανική αριστερά»; Αρκεί η καταγγελία του πλούτου, της ιδιοκτησίας, της τοκογλυφίας ή της οικονομικής εκμετάλλευσης, προκειμένου να μιλήσουμε για «πολιτική θεολογία» ή για «θεολογία της απελευθέρωσης» στους Πατέρες της Εκκλησίας;

Κύριος εισηγητής στην ημερίδα αυτή θα είναι ο Δρ Παντελής Καλαϊτζίδης, Συντονιστής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών, Διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και Επισκέπτης Καθηγητής στο Ορθόδοξο Θεολογικό Ινστιτούτου Αγίου Σεργίου Παρισίων, ενώ στη στρόγγυλη τράπεζα που θα ακολουθήσει θα λάβουν μέρος με τοποθετήσεις και σύντομες εισηγήσεις οι:


Θάνος Λίποβατς, Ομ. Καθηγητής Πολιτικής Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου
Ηλίας Παπαγιαννόπουλος, Επ. Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Πειραιώς

Δημήτρης Μόσχος, Λέκτωρ Τμήματος Θεολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών

Θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό. Είσοδος ελεύθερη

Δευτέρα 4 Απριλίου 2011

O "KAIΡΟΣ" για το μάθημα των Θρησκευτικών στο Νέο Λύκειο

foto kairos

Ανακοίνωση για το μάθημα των Θρησκευτικών στο Νέο Λύκειο

                          
Αθήνα, 31 Μαρτίου 2011


Παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις για την τύχη του μαθήματος των Θρησκευτικών, έπειτα από τις διαρροές στον τύπο-το περασμένο φθινόπωρο-ενός σχεδίου για το νέο Λύκειο ,τελικά με τις πρόσφατες ανακοινώσεις του ΥΠΔΒΜΘ, φαίνεται να αναγνωρίζεται στην πράξη η  θεμελιώδης παιδευτική αξία του ΜτΘ.

Σύμφωνα όμως με τις ανακοινώσεις του ΥΠΔΒΜΘ, στο τελικό σχέδιο για την μορφή, το περιεχόμενο σπουδών και τους εκπαιδευτικούς σκοπούς του νέου Λυκείου, το μάθημα των Θρησκευτικών   είναι το μοναδικό μάθημα το οποίο απέκτησε «νέο τίτλο» δηλ. «Θ ρ η σ κ ε ί α  καί  κ ό σ μ ο ς» (σημ.: στις Β΄ και Γ΄ τάξεις) σε σχέση με τα υπόλοιπα τα οποία εξακολουθούν να υφίστανται με τις γενικές τους ονομασίες (π.χ. Μαθηματικά, Ιστορία, Φυσική κλπ). Ταυτόχρονα  διαφοροποιείται ριζικά ο χρόνος που διατίθεται για τη διδασκαλία του, αφού στη μεν Β΄ τάξη γίνεται μονόωρο ( το μοναδικό μάθημα   στη τάξη αυτή ) σε σχέση με τα υπόλοιπα, στη δε  Γ΄ τάξη «αναβαθμίζεται» σε δίωρο, πλην όμως επιλεγόμενο.

Με τον τρόπο αυτό εισάγεται ένα νέο (;) ως προς το περιεχόμενό του  μάθημα, που ενώ στη Α΄ τάξη διατηρεί την υφιστάμενη και σήμερα γενική ονομασία «Θρησκευτικά», στις άλλες δυο τάξεις εμφανίζεται σαφώς διαφοροποιημένο ή εξειδικευμένο κάτω από τον  προαναφερθέντα τίτλο. Πρόκειται ασφαλώς για εσκεμμένη ενέργεια - επιλογή του Υπουργείου, το οποίο  προκαταλαμβάνει τους πάντες και ερήμην των θεολογικών επιστημονικών ενώσεων θέτει αδιαπραγμάτευτα και χωρίς να το συγκεκριμενοποιεί το πλαίσιο και το περιεχόμενο του νέου αυτού μαθήματος.  Όσο και αν είναι ελλιπή τα στοιχεία-αυτή τη στιγμή- για το ακριβές περιεχόμενό του, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι όποιοι παιδαγωγικοί και εκπαιδευτικοί του στόχοι και σκοποί ακυρώνονται a priori στη πράξη, εφόσον η διδασκαλία του περιοριστεί σε μία(1) ώρα υποχρεωτική (Β΄ τάξη) και δύο (2) ώρες μετά από επιλογή (Γ΄ τάξη). Η εμπειρία και η πρακτική έχουν αποδείξει ότι μονόωρη διδασκαλία μαθήματος στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σχεδόν εκμηδενίζει την παρουσία του στο πρόγραμμα και ελαχιστοποιεί τη συμβολή του στη συνολική εκπαιδευτική προσπάθεια (κάτι που εξάλλου και η ίδια η Υπουργός υπογράμμισε σαν λάθος, σε προφορική συνέντευξή της, αναφερόμενη στα μονόωρα μαθήματα που υπήρχαν στο προηγούμενο πρόγραμμα).

Επομένως εάν το υπουργείο επιθυμεί το μάθημα με τον νέο τίτλο να εξυπηρετήσει στοιχειωδώς τις ανάγκες της εκπαίδευσης με στόχο μια σφαιρική προσέγγιση της γνώσης  για το θρησκευτικό φαινόμενο στη ζωή του ανθρώπου και του κόσμου, οφείλει, προκειμένου να είναι εναρμονισμένο με το συνολικό σχεδιασμό του νέου Λυκείου, να αναθεωρήσει την πρότασή του επαναφέροντας τουλάχιστον το δίωρο στη Β΄ τάξη. Είναι αναγκαίο εξάλλου να υπενθυμίσουμε ότι για το θέμα αυτό έχει ήδη αποφανθεί το Συμβούλιο της Επικρατείας σε παλαιότερη απόφασή του ότι η θρησκευτική εκπαίδευση – ως συνταγματική πρόβλεψη – δεν εξυπηρετείται επαρκώς με την μονόωρη διδασκαλία. Ο θεολογικός εκπαιδευτικός κόσμος αναμένει με ενδιαφέρον την απάντηση του υπουργείου ενώ θα θεωρούσε ως κίνηση ύψιστης αίσθησης ευθύνης την επαναφορά του μαθήματος για την Γ΄ τάξη στη ζώνη των υποχρεωτικών, έστω και με το ισχύον καθεστώς της μιας (1) ώρας.

Οι παραπάνω προτάσεις μας προφανώς ούτε παραβλέπουν την όποια θετική προσπάθεια καταβάλλεται για τη βελτίωση του νέου Λυκείου ,ούτε έχουν να κάνουν με την εξυπηρέτηση πρόσκαιρων συντεχνιακών αιτημάτων. Τα όποια προβλήματα επιφέρει ο νέος αυτός σχεδιασμός σε όλους τους εκπαιδευτικούς θα αφορούν προφανώς και τους θεολόγους, γι’ αυτό και πιστεύουμε οτι χρειάζεται συντονισμένη προσπάθεια από όλους τους εκπαιδευτικούς φορείς ώστε να αναδείξουμε  μεν τα όποια θετικά της νέας πρότασης(π.χ. μαθητικές εργασίες, μείωση μαθημάτων) επισημαίνοντας ταυτόχρονα τις αδυναμίες της και τις εμμονές της σε παρωχημένα σχήματα και λανθασμένες επιλογές (π.χ. εξετασιοκεντρική λογική, βαθμοθηρία). Γι’ αυτό και επιφυλασσόμαστε να τοποθετηθούμε συνολικά για το σχεδιασμό του νέου λυκείου προσεχώς.

Κλείνοντας, οφείλουμε να τονίσουμε για μια ακόμη φορά  την πάγια θέση μας για μια θρησκευτική εκπαίδευση που θα αμβλύνει τις αντιθέσεις, θα ξεπερνά τις προκαταλήψεις και τις στερεότυπες αντιλήψεις, θα ενώνει και δε θα χωρίζει τους μαθητές. Στην κατεύθυνση αυτή είμαστε πρόθυμοι να συμβάλουμε με όλες μας τις δυνάμεις, τονίζοντας οτι το αμέσως επόμενο βήμα για το ΥΠΔΒΜΘ προκειμένου να πείσει για τις πραγματικές προθέσεις του σχετικά με την  αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης στον τόπο μας, είναι να  προχωρήσει επιτέλους στη κατάργηση των εγκυκλίων που αφορούν στις απαλλαγές από το μάθημα των Θρησκευτικών και οι οποίες εξακολουθούν να δημιουργούν προβλήματα στην καθημερινότητα της σχολικής κοινότητας αφήνοντας ανοιχτά ζητήματα που δεν εξυπηρετούν παρά μόνο πρόχειρες ιδεολογικές φορτίσεις και θέτουν διαρκώς σε αμφισβήτηση ένα μάθημα που τα τελευταία χρόνια αλλάζει προς το καλύτερο.

Η Διοικούσα Επιτροπή
του «Πανελληνίου Θεολογικού Συνδέσμου-ΚΑΙΡΟΣ-για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης»
Αμπατζίδης  Θεόφιλος, Θεολόγος (Κοζάνη)
Αργυρόπουλος Ανδρέας, Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων (Μυτιλήνη)
Καζλάρη Πηγή, Θεολόγος (Λάρισα)
Κωνσταντίνου Μιλτιάδης, Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ (Θεσσαλονίκη)
Μαυροκωστίδης Γρηγόρης, Θεολόγος (Θεσσαλονίκη)
Μόσχος Δημήτρης, Λέκτορας του Τμήματος Θεολογίας του ΕΚΠΑ (Αθήνα)
Παπαδόπουλος Γιώργος, Θεολόγος (Αθήνα)
Παπασωτηρόπουλος Χριστόφορος, Θεολόγος (Πάτρα)
Σταματέλλου Νόνη ,Θεολόγος (Ιωάννινα)



"Οι αντιφάσεις του σχεδίου του "Nέου Λυκείου και το Θρησκευτικό Μάθημα"

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ – ΘΡΑΚΗΣ

Γραφείο 404, Θεολογική Σχολή ΑΠΘ, 54624 Θεσσαλονίκη

τηλ. – fax: 2310 997113, mail: theologoi@gmail.com, url: theologoi.wordpress.com/

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Με αφορμή τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων για το «νέο Λύκειο» αισθανόμαστε την ανάγκη να εκφράσουμε την έντονη δυσαρέσκεια και απογοήτευση των μελών μας για την εκ νέου υποβάθμιση της θέσης του Θρησκευτικού Μαθήματος.

Η υποτίμηση αυτή συνίσταται στην μεγάλη μείωση των ωρών διδασκαλίας του (περίπου 40%) αφού στη μεν Β΄ Λυκείου το μάθημα των θρησκευτικών έγινε από (2) ώρες υποχρεωτικές που ήταν (1) ώρα υποχρεωτική, στη δε Γ΄Λυκείου από (1) ώρα υποχρεωτική που ήταν έγινε (2) ώρες επιλογής. Επισημαίνουμε στο σημείο αυτό την τραγελαφική αντίφαση της Υπουργού, σύμφωνα με την οποία στο ίδιο το Σχέδιο τονίζει ότι «η έννοια του «μονόωρου» μαθήματος δεν υφίσταται στο νέο Λύκειο» και στη συνέχεια η ίδια παραβιάζει αυτό που λέει, με αποτέλεσμα το μοναδικό μάθημα στο Νέο Λύκειο, που μένει με μία ώρα εβδομαδιαίως είναι αυτό των θρησκευτικών της Β΄Λυκείου.

Ως προς τη Γ΄Λυκείου, το μάθημα των θρησκευτικών, εμμέσως πλην σαφώς «εξαφανίζεται», αφού τοποθετείται ως μάθημα επιλογής, μεταξύ άλλων σπουδαίων για τους μαθητές επιλεγομένων, στα οποία εξετάζονται στις πανελλαδικές τους εξετάσεις. Ποιος μαθητής θα αφήσει, για παράδειγμα, ένα επιλεγόμενο μάθημα ειδίκευσης της κατεύθυνσής του π.χ. ειδίκευση στα Λατινικά, στην Ιστορία, στη Χημεία κ.ά και θα προτιμήσει αντ΄ αυτού το μάθημα των θρησκευτικών!

Αναφορικά με την βίαιη και απρόσμενη μετατροπή του τίτλου του μαθήματος σε: «Θρησκεία και κόσμος», έχουμε να παρατηρήσουμε ότι, παρά τις περί του αντιθέτου εξαγγελίες από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, δεν προηγήθηκε ένας ειλικρινής, εξαντλητικός και ευρύς διάλογος με όλους τους φορείς του θεολογικού κόσμου. Τρανή απόδειξη αυτού είναι ότι τόσο η πολιτική ηγεσία όσο και οι υπηρεσιακοί παράγοντες, αγνόησαν συστηματικά όλες τις επιστολές και παρεμβάσεις του Συνδέσμου μας αλλά και άλλων φορέων του κλάδου μας (Θεολογικές Σχολές, ΠΕΘ, Συνδέσμους Θεολόγων, Συλλόγους Μεταπτυχιακών φοιτητών).

Η όποια αναμόρφωση, βελτίωση ή αλλαγή του τίτλου ή του χαρακτήρα του Θρησκευτικού Μαθήματος, των σκοπών και των στόχων του στο ελληνικό σχολείο έπρεπε να είναι προϊόν ελεύθερης συν-απόφασης, συμμετοχής, διαλόγου και προπαντός σεβασμού στην παράδοση, την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου μας και όχι μονομερής απόφαση, που προαναγγέλθηκε δια στόματος της κυρίας Υπουργού από το βήμα του London School of Economics και στη συνέχεια ανακοινώθηκε, χωρίς, μάλιστα, να διευκρινισθεί, αν και πότε θα γίνει διάλογος και διαβούλευση επ΄ αυτού.
Συντασσόμενοι με το κοινό αίσθημα του ελληνικού λαού, της εκπαιδευτικής κοινότητας, της Ιεραρχίας της Εκκλησίας αλλά και με τη διαπίστωση που έχει κάνει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ότι τα αίτια της οικονομικής κρίσης είναι αποτέλεσμα πνευματικής και ηθικο-κοινωνικής παρακμής, πιστεύουμε στην αναγκαιότητα μιας πιο πλούσιας και πιο ουσιαστικής ανθρωπιστικής παιδείας στη πατρίδα μας.

Είναι απορίας άξιον, λοιπόν, ότι αντί να ενισχύεται μειώνεται το μάθημα των θρησκευτικών, ένα βασικό κοινωνικό και ανθρωπιστικό μάθημα, το οποίο είναι από τα σπουδαιότερα, αφού μπορεί να προσφέρει στους μαθητές αυτά που η ίδια η υπουργός τονίζει: «αξίες», «συλλογικότητα», «αλληλεγγύη» και «σεβασμό στους άλλους», ενώ ταυτόχρονα μειώνονται και οι πιθανότητες να γίνει ο μαθητής, κατά την Υπουργό, «συνειδητός Έλληνας πολίτης του κόσμου, γνώστης της ταυτότητάς του στο σύγχρονο ανταγωνιστικό περιβάλλον».

Επισημαίνουμε την αναγκαιότητα βελτιώσεων του σχεδίου που είδε το φως της δημοσιότητας και καλούμε την Υπουργό Παιδείας να κρατήσει τις υποσχέσεις της, σχετικά με τη διαβούλευση και τη συζήτηση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι θέσεις μας και να βγει έτσι το τελικό βελτιωμένο Πρόγραμμα του Νέου Λυκείου. Καλούμε επίσης τις ενώσεις του κλάδου μας σε ενότητα και ετοιμότητα για το σκοπό αυτό.

Η Διοικούσα Επιτροπή.

Παρασκευή 1 Απριλίου 2011

"ΚΑΙΡΟΣ" για συνεργασία με την Π.Ε.Θ.

Η Διοικούσα Επιτροπή του Πανελληνίου Θεολογικού Συνδέσμου "ΚΑΙΡΟΣ για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης", απηύθυνε προς το Δ.Σ. της Πανελλήνιας Ενωσης Θεολόγων (Π.Ε.Θ.), την ακόλουθη επιστολή:
"Αγαπητοί συνάδελφοι,
Ο «Πανελλήνιος Σύνδεσμος Θεολόγων-ΚΑΙΡΟΣ-για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης» συνεπής προς τις δεσμεύσεις και προβλέψεις, που περιέχονται - στο ήδη εγκριθέν από το Πρωτοδικείο Αθηνών - καταστατικό του, επιδιώκει την συνεργασία με άλλες συναφείς οργανώσεις ή συλλογικούς φορείς, που εκπροσωπούν τμήματα του θεολογικού κόσμου, εφόσον ασφαλώς διαπιστώνεται κοινός τόπος σε υπό συζήτηση θέματα .
Με βάση τις δημοσιευμένες θέσεις του, τόσο για το μάθημα γενικά όσο και για τη θέση του στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση και μάλιστα στο νέο Λύκειο, έχει καταστεί σαφές, ότι αποτελεί πάγια αρχή του, η διατήρηση ουσιαστικής επαφής με όλους τους θεσμικούς  φορείς [βλ. Υπουργείο Παιδείας, Π.Ι., Συνοδική Επιτροπή Παιδείας], καθώς έχει ανταποκριθεί στις προσκλήσεις τους για ενημέρωση και κάθε μορφής συνεργασία. Δεν είναι δυνατόν επομένως να αρνηθεί παρόμοια συνεργασία με άλλους συλλογικούς φορείς του χώρου μας, που εκφράζουν με το δικό τους τρόπο τμήματα της «βάσης», ιδιαίτερα όταν η κρισιμότητα ζητημάτων του κλάδου απαιτεί το μέγιστο δυνατό συντονισμό κινήσεων και δράσεων.
Με αφόρμηση λοιπόν τις συγκεκριμένες προτάσεις του ΚΑΙΡΟΥ για το μάθημα και το πλαίσιο λειτουργίας του, προσχωρούμε στην ιδέα μιας  πρώτης διερευνητικής συνάντησης και συζήτησης με την ισότιμη παρουσία και συμμετοχή των εκπροσώπων, όλων των συλλογικών θεολογικών φορέων, στη διάρκεια της οποίας είναι δυνατόν να αποτυπωθούν τα σημεία επαφής και σύμπλευσης αλλά και τα σημεία απόκλισης ή διαφορετικής προσέγγισης. Πιστεύουμε πραγματικά ότι η υλοποίηση μιας παρόμοιας πρότασης θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ενός μόνιμου ειλικρινούς διαλόγου, ο οποίος είναι απαραίτητος για την συνεννόηση και ενδεχομένως το σχεδιασμό κοινής αντιμετώπισης και δράσης επί  ζητημάτων της τρέχουσας επικαιρότητας, όταν και όπου δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές θέσεων και αρχών. 
          Με σκοπό τη διευκόλυνση πραγματοποίησης της συνάντησης αυτής, προτείνουμε  τους παρακάτω θεματικούς άξονες οι οποίοι, ας σημειωθεί, είναι απολύτως ανοιχτοί και ενδεικτικοί:
·         Ο υποχρεωτικός χαρακτήρας του μτΘ για  όλους τους μαθητές ανεξάρτητα από τη θρησκευτική ή μη προέλευση και  ταυτότητά τους.
·         Η αναβάθμιση του μτΘ σε ένα «ανοιχτό» μάθημα, ως προϋπόθεση της υποχρεωτικότητας.
·         Ο χαρακτήρας του μτΘ σε σχέση με το Χριστιανισμό, την Ορθοδοξία καθώς και τη μάθηση «γύρω και μέσα από τις άλλες θρησκείες».
·         Η ανθρωποκεντρική διάσταση του μτΘ.
·         Ο χειρισμός του υφιστάμενου νομικού πλαισίου για τις απαλλαγές από το μτΘ (βλ. εγκύκλιοι υπουργείου και ερμηνείες τους).
·         Η επαγγελματική αποκατάσταση των πτυχιούχων θεολόγων.
Αγαπητοί συνάδελφοι, είναι ευρέως πια αποδεκτό όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες -ανεξάρτητα από το νομικό πλαίσιο που έχει η κάθε χώρα- οτι η αποκλειστική προσήλωση σε μια συγκεκριμένη θρησκευτική παράδοση, στην κατεύθυνση του θρησκευτικού εγγραμματισμού των μαθητών, έχει φτάσει πλέον στα όριά της. Ο κόσμος μεταβάλλεται και απαιτείται άμεση και υπεύθυνη τοποθέτηση αλλά και κριτική ματιά όσων ως δάσκαλοι αναμετρώνται καθημερινά με το «θρησκευτικό φαινόμενο» που εμφανίζει  με ταχείς ρυθμούς νέα χαρακτηριστικά. Στο πλαίσιο αυτό  είμαστε από την αρχή ανοιχτοί, με βάση τη Διακήρυξή μας (Δεκέμβριος 2009) σε ένα διάλογο υπεύθυνο, νηφάλιο με συγκεκριμένες προτάσεις και επιχειρήματα ο οποίος  θα προστατεύει όλους μας  από άδικες γενικεύσεις και ακραίες συμπεριφορές, που μακροπρόθεσμα πληγώνουν και απομειώνουν τη θεμελιακή αξία της θρησκευτικής εκπαίδευσης  πλήττοντας ταυτόχρονα και την  παρουσία των θεολόγων σε ένα κατά γενική ομολογία τεχνοκρατικό και βαθμοθηρικό εκπαιδευτικό σύστημα. Με την βεβαιότητα ότι  στους σημερινούς καιρούς  ο συντονισμός δυνάμεων και μέσων αποτελεί βασικό όρο επιτυχίας, ελπίζουμε σε μια δημιουργική και επωφελή συνεργασία..
Εκ μέρους του «Πανελληνίου Θεολογικού Συνδέσμου-ΚΑΙΡΟΣ-για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης»
Η Διοικούσα Επιτροπή
Αμπατζίδης  Θεόφιλος, Αργυρόπουλος Ανδρέας, Καζλάρη Πηγή, Κωνσταντίνου Μιλτιάδης, Μαυροκωστίδης Γρηγόρης, Μόσχος Δημήτρης, Παπαδόπουλος Γιώργος, Παπασωτηρόπουλος Χριστόφορος, Σταματέλλου Νόνη

*** Πηγή: Iστολόγιο "Η Θεολογία Μεσοπέλαγα": http://e-theologia.blogspot.com/2011/03/blog-post_8451.html

"ΚΑΙΡΟΣ": Οι προτάσεις μας για το μάθημα των Θρησκευτικών


Tο μάθημα των θρησκευτικών που θέλουμε, το μάθημα που χρειάζονται οι μαθητές μας
Προτάσεις για τον αποτελεσματικό ρόλο του μαθήματος των Θρησκευτικών
 στη Δημόσια Θρησκευτική Εκπαίδευση

Αθήνα, 22 Μαρτίου 2011

Η Θρησκευτική Εκπαίδευση στις ευρωπαϊκές χώρες αναγνωρίζεται πλέον ως απαραίτητος όρος για την πολύπλευρη και ολοκληρωμένη μόρφωση των μαθητών και αναβαθμίζεται με πρόταγμα τη διεύρυνση των εκπαιδευτικών της ορίων. Δικαίωμα στην κοινή θρησκευτική εκπαίδευση έχουν όλοι οι μαθητές του δημόσιου σχολείου. Για το λόγο αυτό υποστηρίζουμε από τη Διακήρυξή μας κιόλας (Δεκέμβριος 2009) το ενιαίο υποχρεωτικό μάθημα για όλους τους μαθητές ανεξάρτητα από τη θρησκευτική ή μη προέλευση και ταυτότητά τους. Όμως η υποχρεωτικότητα του μαθήματος καθίσταται έωλη στο βαθμό που το μάθημα διατηρεί τη μονοφωνική, στενά ομολογιακή και συχνά κατηχητική του κατεύθυνση. Κατά συνέπεια, η αναβάθμισή του καθίσταται αναγκαία. Τι σημαίνει όμως για τον « Καιρό» η αναβάθμιση του μαθήματος των Θρησκευτικών στην Ελλάδα;
Σίγουρα ένα μάθημα που:
  • στο σχεδιασμό και στην πρακτική του λαμβάνει σοβαρά υπόψη του αφενός τις μεταβολές και την πολυπλοκότητα του κοινωνικού γίγνεσθαι και αφετέρου τα αιτήματα της κοινωνίας –ευρύτερης και τοπικής- από τη θρησκευτική εκπαίδευση
  • αναπτύσσεται μέσα σε ένα πλαίσιο σταθερών ευρωπαϊκών αξιών (δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη, ανθρώπινα δικαιώματα) και έγκυρων παιδαγωγικών αρχών και προσανατολισμών
  • θεωρεί τη θρησκευτική/θεολογική γνώση όχι ως μεταβίβαση στεγανοποιημένων και ιδεολογικοποιημένων πληροφοριών, αλλά ως μια διαδικασία ανακάλυψης και οικοδόμησής της από τους ίδιους τους μαθητές, με συνεργάτη και καθοδηγητή το δάσκαλό τους. Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές όχι μόνον αναπτύσσουν ικανότητες και δεξιότητες θρησκευτικής μάθησης, αλλά επιπλέον δομούν τρόπο σκέψης, στοχασμού και κρίσης, αναμετρώνται με ύψιστης υπαρξιακής και κοινωνικής σημασίας θρησκευτικά ζητήματα και οικειώνονται θεολογικά κριτήρια ανάγνωσης του εαυτού, της κοινωνίας και του πολιτισμού.
  • όσο κι αν τα περιεχόμενά του αφορούν, στο μεγαλύτερο μέρος, το Χριστιανισμό και την Ορθοδοξία, εν τούτοις «ανοίγεται» και στη διδασκαλία των μεγάλων θρησκευτικών παραδόσεων και φιλοσοφικών κοσμοθεωρήσεων, αναπτύσσοντας διομολογιακές και διαθρησκειακές διδακτικές προσεγγίσεις και αναδεικνύοντας τη θετική χριστιανική θεώρηση της ποικιλίας και της ετερότητας. Με αυτόν τον τρόπο, οι μαθητές τοποθετούνται υπεύθυνα και κριτικά απέναντι στο θρησκευτικό φαινόμενο, κατανοούν διευρυμένα τη διαφορετικότητα και οικοδομούν ένα δημιουργικό και έντιμο διάλογο με την εποχή, τις προκλήσεις και τα αιτήματά της χρησιμοποιώντας τα θεολογικά κριτήρια που έχουν προσκτήσει. Με αυτόν το διευρυμένο τρόπο θεωρείται ο θρησκευτικός εγγραμματισμός των μαθητών.
 Αναμφίβολα είναι εξαιρετικά δύσκολο όλα αυτά να μορφοποιηθούν σε ένα υποδειγματικό μεν, πλην ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Σπουδών, στην παρούσα συνάφεια. Είναι όμως δυνατόν να προσδιορίσουμε τις βασικές αρχές και τους γενικούς σκοπούς ενός νέου Προγράμματος Σπουδών, όπως εμείς το οραματιζόμαστε και το υποστηρίζουμε, αφουγκραζόμενοι τις ανάγκες μεγάλης μερίδας εκπαιδευτικών θεολόγων, των μαθητών μας και γενικότερα της σύγχρονης σχολικής πραγματικότητας.

Για τον «ΚΑΙΡΟ» το μάθημα των θρησκευτικών οφείλει:
Þ     Να προσφέρει στους μαθητές ικανοποιητική κατάρτιση γύρω από το Χριστιανισμό και την Ορθοδοξία ως πνευματική και πολιτισμική παράδοση της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης.
Þ     Να  διευκολύνει τους μαθητές να κατανοήσουν το Χριστιανισμό και την Ορθοδοξία ως ζωντανή πηγή πίστης, ηθικής και ευθύνης και νοηματοδότησης του κόσμου, της ζωής και της ιστορίας.
Þ     Να προσφέρει στους μαθητές ικανοποιητική κατάρτιση γύρω από άλλες θρησκείες, προσανατολισμούς και κοσμοθεωρήσεις και να τους διευκολύνει να τις κατανοήσουν ως ζωντανές πηγές πίστης, ηθικής και ευθύνης και νοηματοδότησης του κόσμου, της ζωής και της ιστορίας.
Þ    Να προωθεί την κατανόηση, το σεβασμό και την ικανότητα διαλόγου μεταξύ μαθητών που διατηρούν διαφορετικές απόψεις πάνω σε ζητήματα πίστης αλλά και διαφορετικούς ηθικούς προσανατολισμούς ζωής.
Þ    Να συντελεί στην προσωπική-και όχι μόνο θρησκευτική- καλλιέργεια και ανάπτυξη των μαθητών.

Για τον «Πανελλήνιο Θεολογικό Σύνδεσμο -ΚΑΙΡΟΣ-για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης» το σύνολο της προβληματικής που εκτέθηκε παραπάνω δεν συνιστά εκ προοιμίου μια άκαμπτη ιδεολογική επιλογή. Αποτελεί κυρίως καρπό αγωνίας, παρατήρησης και μελέτης της σύγχρονης σχολικής πραγματικότητας με την οποία καθημερινά αναμετριόμαστε και στην οποία καθημερινά δοκιμάζουμε τις δυνάμεις μας και τις αδυναμίες μας.
Οι παραπάνω προβληματισμοί και προτάσεις αποτελούν για τον «ΚΑΙΡΟ» ανοικτό πεδίο οργανωμένης έρευνας, διαλόγου, ωσμώσεων, συμπροβληματισμού με όλους τους φορείς που εμπλέκονται στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της εικόνας του μαθήματος των θρησκευτικών, αλλά και με τον καθένα που στα πλαίσια ενός νηφάλιου, τεκμηριωμένου και υπεύθυνου διαλόγου θα μπορούσε να συνεισφέρει αποτελεσματικά.

Η Διοικούσα Επιτροπή του Καιρού

Αμπατζίδης  Θεόφιλος
Αργυρόπουλος Ανδρέας
Καζλάρη Πηγή
Κωνσταντίνου Μιλτιάδης
Μαυροκωστίδης Γρηγόρης
Μόσχος Δημήτρης
Παπαδόπουλος Γιώργος
Παπασωτηρόπουλος Χριστόφορος
Σταματέλλου Νόνη