Ο κοσμήτορας της Θεολογικής του ΑΠΘ για τα Θρησκευτικά

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

_______

Ο Κοσμήτορας: Καθηγητής Ιωάννης Β. Κογκούλης

Θεσσαλονίκη 9.9.2008

Με έκπληξη διάβασα στην εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος της Τρίτης 2.9.2008 τις θέσεις της συναδέλφου Καθηγήτριας κ. Μ. Ρεπούση και του θεολόγου Καθηγητή κ. Α. Καρυώτογλου. Λυπάμαι που απαξιώνονται οι υπηρετούντες στο χώρο της μαχόμενης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης θεολόγοι Καθηγητές. Πιστεύω πως κάποιοι θα φροντίσουν οι «άχρηστοι» θεολόγοι, και μάλιστα σε ποσοστό 60%, να προσληφθούν ως θυρωροί στις πολυκατοικίες ή και ως σεκιουριτάδες σε βίλες νεόπλουτων Eλλήνων. Aδυνατώ όμως να κατανοήσω πώς απόγονοι των ηρωικών ραγιάδων μπορούν να πολεμούν το πολύπαθο μάθημα των Θρησκευτικών. Και χαρακτηρίζω το εν λόγω μάθημα πολύπαθο, αφού στον ελλαδικό χώρο, μετά τη σύσταση του νέου ελληνικού κράτους, πολλοί στην αρχή θρησκευτικοί μισσιονάριοι και σημαντικός αριθμός νεότερων και μάλιστα νεοεποχιτών μισσιοναρίων, στο όνομα του «εκσυγχρονισμού» φαίνεται να αγωνίστηκαν και να αγωνίζονται για την απορθοδοξοποίηση και την μετάλλαξη της ταυτότητας και ιδιοπροσωπίας των απογόνων των ηρωικών ραγιάδων, ημών των σύγχρονων Eλλήνων. Συνεχίζεται έτσι, κατά ένα παράδοξο τρόπο, το έργο της Τουρκοκρατίας. Το έργο αυτό, με βάση διαμαρτυρίες γονέων και όχι μόνο, φαίνεται να υλοποιούν στο χώρο της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αρκετοί δάσκαλοι, «εκσυγχρονιστές» -κατά την άποψή μου «της όπισθεν»-, οι οποίοι διδάσκουν στην ώρα του μαθήματος των Θρησκευτικών άλλα μαθήματα, κατά την κρίση τους «σπουδαιότερα». Στα περισσότερα Παιδαγωγικά Τμήματα δεν υπάρχουν μέλη ΔΕΠ με γνωστικό αντικείμενο σχετικό με τη κατάρτιση των φοιτητών στο μάθημα των Θρησκευτικών. Το ίδιο συμβαίνει και στην επιμόρφωση των δασκάλων (Μαράσλειο Διδασκαλείο της Αθήνας και στο Διδασκαλείο «Δημήτριος Γληνός» της Θεσσαλονίκης).

Στις μέρες μας φαίνεται πως κάποιοι απόγονοι των ηρωικών ραγιάδων που έχουν πρόσβαση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης επιδιώκουν να παραγνωρίζονται, να αποσιωπούνται ή να διαστρεβλώνονται οι θυσίες και η προσφορά της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας στο Γένος, ενώ παράλληλα στα πλαίσια της ιδεολογικής υποδούλωσης και μετάλλαξης της πατρίδος μας και στο όνομα του «εξευρωπαϊσμού» μας, επιχειρούν να επηρεάσουν τη σκέψη και τη συνείδηση των παιδιών μας.

Στο χώρο του σχολείου στόχος τους είναι όχι μόνο να σπείρουν στις ψυχές των μαθητών την αμφιβολία, αλλά να τους απομακρύνουν από την Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία και να τους καταστήσουν εύκολα και απληροφόρητα θύματα σε κάθε προπαγάνδα. Μονοπωλώντας τον «προοδευτισμό» και καταφερόμενοι συστηματικά εναντίον αρχών και θεσμών που εξέθρεψαν και συντήρησαν το Γένος μας ανά τους αιώνες χωρίζουν τους ασχολούμενους με την Παιδεία και ειδικότερα την εκπαίδευση σε «προοδευτικούς» και «συντηρητικούς», «φωτεινά πνεύματα» και «σκοταδιστές». Οι ίδιοι, ως «προοδευτικοί» -θα επαναλάβω «της όπισθεν»- διεκδικούν για τον εαυτό τους το αποκλειστικό προνόμιο να ασκούν κριτική και να απονέμουν χαρακτηρισμούς.

Δεν θα κουραστώ να επαναλαμβάνω πως υπάρχουμε ως Γένος, γιατί υπήρξε η Ορθόδοξος Καθολική Εκκλησία (και όχι η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία), η οποία έσωσε το λήμμα, τους λιγοστούς ηρωικούς ραγιάδες, πατεράδες και παππούδες μας. Αυτών είμαστε απόγονοι και αυτών τώρα τα κόκαλα τρίζουν με τέτοιου είδους ενέργειές μας. Και αυτό γιατί οι ηρωικοί ραγιάδες πατεράδες και παππούδες μας προτίμησαν να περάσουν τα πάνδεινα και να μην ακολουθήσουν τον εύκολο δρόμο των περισσοτέρων, οι οποίοι, προτιμώντας την άνετη ζωή, εξισλαμίστηκαν(οι αρχαίοι έλληνες, εκ των οποίων ασφαλώς έλκουμε την καταγωγή, είναι οι μακρινοί προππαπούδες μας). Κάποιες δυνάμεις, θέλουν και εμάς, τους απογόνους των ηρωικών ραγιάδων, να μεταλλάξουν.

Μετά από τα παραπάνω, επειδή πολύς λόγος γίνεται για τα «προσωπικά δεδομένα» θα ήθελα να γνωρίζουν όλοι οι Έλληνες και ιδιαίτερα αυτοί που τα επικαλούνται πως στο όνομα των «προσωπικών δεδομένων» επιτρέπεται με βάση ποσόστωση σε Έλληνες μουσουλμάνους, δηλώνοντας το θρήσκευμά τους, να εισάγονται άνευ εξετάσεων στα Πανεπιστήμια. Επίσης, επιτρέπεται σε Έλληνες μουσουλμάνους και πάλι με ποσόστωση, χωρίς ΑΣΕΠ, να διορίζονται ως δημόσιοι υπάλληλοι.

Ο θεολόγος καθηγητής κ. Α. Καρυώτογλου σημειώνει πως το μάθημα των Θρησκευτικών δεν είναι γνωσιολογικό ή ηθικοπλαστικό αλλά βιωματικό, χωρίς να αναλύει τις παραπάνω έννοιες. Προσωπική μου θέση είναι πως το σχολείο πρέπει να προσφέρει στους μαθητές πρωτίστως παιδεία και μάλιστα με την τρισυπόστατη διάστασή της. Μάλιστα διευκρινίζω πως η Παιδεία, προσανατολισμένη πάντοτε προς συγκεκριμένους σκοπούς, νοείται κυρίως μεν ως εκπαίδευση, αλλά παράλληλα ως μόρφωση και ως καλλιέργεια. Η λέξη «μόρφωση» πλάσθηκε από το ρήμα μορφόω-ω, το οποίο σημαίνει παρέχω μορφή στο χάος, το αδιακόσμητο, το άτακτο, το άμορφο σύνολον του βίου. Η ενλόγω προσπάθεια αποτελεί την καλλιέργεια. Ο όρος Παιδεία, υποδηλώνει την παροχή μορφής και στην άψυχο (ξύλο, μέταλλο, μάρμαρο) και στην έμψυχο ύλη, τον Άνθρωπο. Ως προς τον Άνθρωπο σ’ εμάς επιτυγχάνεται δια του εμφύτου πλαστικού ελληνορθόδοξου πνεύματος με την ανάδειξή του σε μορφή αληθείας, ήθους και κάλλους.

Ως Καθηγητής της Παιδαγωγικής στο Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., εκ θεολόγων προερχόμενος, θεωρώ άχρηστο το σχολείο που απλά καθιστά τους μαθητές «ρεζερβουάρ» πληροφοριών και δεν προσφέρει σ’ αυτούς Παιδεία με την τρισυπόστατη διάστασή της ως εκπαίδευσης, μόρφωσης και ηθικής καλλιέργειας. Σημειώνω επίσης πως δεν υπάρχει ουδέτερη γνώση, ενώ παράλληλα η άχρωμη ηθική οδηγεί το νέο σε καταστάσεις ανασφάλειας, απάθειας και απροσάρμοστης συμπεριφοράς. Στο σημείο αυτό είναι ανάγκη να γνωρίζουν οι αναγνώστες πως η «αποκαθήλωση» της Ορθόδοξα προσανατολισμένης Παιδείας στο ελληνικό σχολείο ξεκίνησε με τη μετάλλαξη άλλων μαθημάτων. Συγκεκριμένα:

Ø Στα βιβλία «Η γλώσσα μου» στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση αποτυπώνεται μια παγκοσμιοποιημένη καθημερινότητα, η οποία όχι μόνο δεν συντελεί στην ηθική καλλιέργεια του μαθητή, αλλά δεν εγγυάται και την εκμάθηση από αυτόν της ελληνικής γλώσσας, αφού απουσιάζουν από τα εν λόγω βιβλία λογοτεχνικά κείμενα.

Ø Από τα βιβλία των Νεοελληνικών του Γυμνασίου και του Λυκείου έχουν αφαιρεθεί τα ποιοτικά κείμενα και μάλιστα όσα πρόσφεραν στους μαθητές Παιδεία. Στη θέση τους τοποθετήθηκαν «ρεαλιστικά», που φαίνεται να μη συντελούν στην πραγματική μόρφωση των νέων. Με λύπη παρατηρούμε να απουσιάζουν απ’ αυτά ο Εθνικός ύμνος και κείμενα του Παλαμά, του Κόντογλου, του Κρυστάλλη κ.λπ.

Ø Τα βιβλία της Ιστορίας δεν περιγράφουν ευκρινώς την ιστορική πραγματικότητα, για να μην «προκαλέσουν». Μετά από κάποια τελευταία δημοσιεύματα ίσως μέσα από τα βιβλία της Ιστορίας μελλοντικά επιδιωχθεί και η παρουσίαση της ελληνικής κοινωνίας ως πολυφυλετικής, αφού λ.χ. ο Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας με άρθρο του στην «Καθημερινή», 10.8.2008, αρνείται την ελληνικότητα ημών των βλαχόφωνων Ελλήνων στους οποίους, μεταξύ των άλλων, ανήκουν οι σύζυγοι του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Παιδείας.

Η συνάδελφος Καθηγήτρια κ. Μ. Ρεπούση, που φαίνεται να έχει πρόσβαση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στα Υπουργεία και στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (σ’ εμάς είναι κλειστές αυτές οι πόρτες) και που φαίνεται να διαφωνεί με την Ελληνορθόδοξα προσαρμοσμένη Παιδεία μας, θα ήθελα δημόσια να τοποθετηθεί στα εξής:

Ø Γιατί να στερούνται οι γονείς του δικαιώματος να δηλώνουν μέσα από ποια νεοελληνικά κείμενα επιθυμούν να μάθουν τα παιδιά τους την ελληνική γλώσσα;

Ø Γιατί να υποχρεώνονται κάποιοι μαθητές που οι ίδιοι και οι γονείς τους δεν συμφωνούν με τα περιεχόμενα του Αναλυτικού Προγράμματος του μαθήματος της Ιστορίας ή με το περιεχόμενο των βιβλίων που η ίδια η συνάδελφος και όσοι ακολουθούν την ίδια ιδεολογική γραμμή έχουν γράψει;

Ø Γιατί να υποχρεώνονται οι μαθητές να παρακολουθούν τα Μαθηματικά τη Φυσική και τη Χημεία, κ.λπ. και μάλιστα όταν αυτά τα μαθήματα δημιουργούν ψυχολογικά προβλήματα στους μαθητές; Πόσοι έχοντας προβλήματα με τα εν λόγω μαθήματα διέκοψαν και διακόπτουν το σχολείο, ενώ θα μπορούσαν να διαπρέψουν ως επιστήμονες σε άλλους επιστημονικούς κλάδους;

Ø Γιατί να διδάσκονται στο σχολείο τα μαθήματα στην ελληνική και όχι σε κάποια άλλη γλώσσα και μάλιστα στην Αγγλική, όπως συμβαίνει με αρκετά μαθήματα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα ξενόγλωσσα σχολεία της πατρίδας μας; Τι θα συμβεί αν γονείς δηλώσουν πως επιθυμούν η υποχρεωτική εκπαίδευση των παιδιών τους να γίνεται λ.χ. στην Αγγλική γλώσσα;

Πολλοί αγνοούν ή μάλλον δεν θέλουν να παραδεχτούν ότι μέσα από το μάθημα των Θρησκευτικών πληροφορούμε τους μαθητές για τη δική μας παράδοση και ζωή, προσφέροντάς τους προς τούτο σχετικές εμπειρίες. Στο σημείο αυτό σημειώνω πως προσωπικά αδυνατώ να κατανοήσω γιατί κάποιοι μαθητές να στερηθούν αυτήν την πληροφόρηση και την προσφορά εμπειριών. Τι θα ενοχλούσε αν όλοι οι μαθητές, παράλληλα με το Φίλιππο και τον Μέγα Αλέξανδρο, γνωρίσουν τον άγιο Δημήτριο, τους αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο κ.λπ., αν παράλληλα με τη Βεργίνα, γνωρίσουν την Αχειροποίητο, την Παναγία Χαλκέων, την Αγία Σοφία Θεσσαλονίκης;

Σε κάθε περίπτωση η παράδοση, η οποία ως έννοια ενέχει τη δυναμική του σήμερα που γεννιέται από το χθες και περικλείει σπερματικά το αύριο, στη διδασκαλία της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας λειτουργεί ως ένα continuum, ως μια ζωντανή δυναμική πορεία προσώπων και κοινωνιών. Εδώ το παλαιό δεν αντιμετωπίζεται ως συντήρηση από την οποία απουσιάζει η ζωή. Η παράδοση αποτελεί ένα από τα υποστασιακά στοιχεία του κάθε ανθρώπου και της κοινωνικής διαφορετικότητας των μελών μια κοινωνικής ομάδας. Τη γνώση και την εμπειρία αυτής της παράδοσης από τους μαθητές φαίνεται πως διάφοροι ζητούν να εξαφανίσουν από το χώρο του σχολείου. Όμως η παράδοση δίδει το δικό της προσανατολισμό στην Παιδεία κάθε κοινωνίας.

Με βάση τα παραπάνω γίνεται φανερό πως εμείς προσφέρουμε ή μάλλον οφείλουμε να προσφέρουμε στους κατοικούντες στον ελλαδικό τόπο μαθητές την Παιδεία εκείνη που είναι προσανατολισμένη και ανταποκρίνεται στη δική μας περιρρέουσα ατμόσφαιρα, τη δική μας παράδοση. Μάλιστα για μας η εν λόγω Παιδεία μπορεί αβίαστα να χαρακτηριστεί ως Οικουμενική Παιδεία. Οι θρησκείες χωρίζουν τον κόσμο, αλλά η ορθοδοξία τον ενώνει. Προσφέροντας στους μαθητές την εν λόγω παράδοση, δεν κάνουμε «πλύση εγκεφάλου». Το αν και πότε αυτή η προσφορά πληροφόρησης και εμπειρίας καρποφορήσει είναι έργο Άλλου, ο οποίος σέβεται την αποδοχή ή απόρριψή της από το υποκείμενο της αγωγής, και ασφαλώς όχι του προσφέροντος στους μαθητές την εν λόγω πληροφόρηση και εμπειρία.

Ο Κοσμήτορας

Ιωάννης Β. Κογκούλης
Καθηγητής Πανεπιστημίου

-------------------------------

* Εξ άλλου σε προγενέστερη επιστολή του προς τον υπ. Παιδείας, για το ίδιο θέμα, ο κοσμήτορας της Θεολογικής, καθηγητής Παιδαγωγικών του Τμήματος Θεολογίας κ. Κογκούλης αναφέρει:

AΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

Θεσσαλονίκη, 26.8.2008

Προς

τον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων
κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη
Αθήνα

Κύριε Υπουργέ,

Με οδύνη πληροφορήθηκα για τη νέα εγκύκλιο, την οποία εκδώσατε εν μέσω καλοκαιριού!!! και που αφορά στη διδασκαλία του πολύπαθου μαθήματος των Θρησκευτικών. Και χαρακτηρίζω το εν λόγω μάθημα πολύπαθο, αφού στον ελλαδικό χώρο, μετά τη σύσταση του νέου ελληνικού κράτους, πολλοί στην αρχή θρησκευτικοί μισσιονάριοι και σημαντικός αριθμός νεότερων και μάλιστα νεοεποχιτών μισσιοναρίων, στο όνομα του «εκσυγχρονισμού» φαίνεται να αγωνίστηκαν και να αγωνίζονται για την απορθοδοξοποίηση και την μετάλλαξη της ταυτότητας και ιδιοπροσωπίας των απογόνων των ηρωικών ραγιάδων, ημών των σύγχρονων Eλλήνων. Συνεχίζεται έτσι, κατά ένα παράδοξο τρόπο, το έργο της τουρκοκρατίας. Το έργο αυτό, με βάση διαμαρτυρίες γονέων και όχι μόνο, φαίνεται να υλοποιούν στο χώρο της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αρκετοί δάσκαλοι, «εκσυγχρονιστές» -κατά την άποψή μου «της όπισθεν»-, οι οποίοι διδάσκουν στην ώρα του μαθήματος των Θρησκευτικών άλλα μαθήματα, κατά την κρίση τους «σπουδαιότερα».

Εξ αιτίας της εν λόγω εγκυκλίου σας ως Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ως Πανεπιστημιακός δάσκαλος που πάνω από τριάντα τέσσερα χρόνια υπηρετώ στο Τμήμα Θεολογίας το γνωστικό αντικείμενο της Παιδαγωγικής δέχθηκα σωρεία διαμαρτυριών. Δυστυχώς, κύριε Υπουργέ, με την εγκύκλιο αυτή ανοίξατε «τον ασκό του Αιόλου». Συγκεκριμένα:

1. Το Υπουργείο σας με την εγκύκλιο αυτή ενισχύει την προσπάθεια όλων εκείνων που επιδιώκουν να παραγνωρίζονται, να αποσιωπούνται ή να διαστρεβλώνονται οι θυσίες και η προσφορά της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας στο Γένος, ενώ παράλληλα στα πλαίσια της ιδεολογικής υποδούλωσης και μετάλλαξης της πατρίδος μας και στο όνομα του «εξευρωπαϊσμού» μας, επιχειρούν να επηρεάσουν τη σκέψη και τη συνείδηση των παιδιών μας. Ασφαλώς μέχρι σήμερα έχουν τη δυνατότητα τα παιδιά των άλλων θρησκευτικών μειονοτήτων να εξαιρεθούν από το μάθημα των Θρησκευτικών, αν το επιθυμούν οι γονείς τους, αν και σε τι θα ενοχλούσε και τα παιδιά αυτά να αποκτήσουν κάποιες γνώσεις, σχετικές με την παράδοση του τόπου, στο οποίο ζουν, όπως άλλωστε συμβαίνει και με το μάθημα της Ιστορίας και όχι μόνο.

Αλήθεια, Κύριε Υπουργέ:

Ø Γιατί όλοι οι μαθητές να διδάσκονται μόνο κείμενα των αρχαίων κλασικών συγγραφέων και μάλιστα φιλοσόφων, γιατί να είναι υποχρεωμένοι να μαθαίνουν τη θεολογία τους, αφού, ως γνωστό, όλοι τους θεολογούν, και να μη διδάσκονται και ανάλογα κείμενα των ελλήνων Πατέρων της Εκκλησίας, οι οποίοι, σ’ αντίθεση με τους λατίνους Πατέρες, παρεμπόδισαν τον εκλατινισμό του Γένους μας; Παρενθετικά σας αναφέρω ότι στα «Μαθηματάρια» που κυκλοφόρησαν κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας τα κείμενα όλων των παραπάνω βρίσκονται σε αρμονία.

Ø Γιατί όλοι οι μαθητές να διδάσκονται μόνο αρχαίες τραγωδίες και όχι τα κείμενα εκείνα που εμείς ονομάζουμε «θείες Λειτουργίες», οι οποίες ακόμη και σήμερα κρατούν ανά την Οικουμένη ζωντανή την ελληνική γλώσσα;

Ø Γιατί όλοι οι μαθητές να μαθαίνουν μόνο τα μνημεία του πολιτισμού των αρχαίων ελλήνων και όχι αυτά της Ρωμαίικης Αυτοκρατορίας (του καλούμενου Βυζαντίου) και της τουρκοκρατίας;

Όμως, γιατί με πρόφαση τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, πρέπει να γίνεται αυτό με μια απλή αίτηση και για τους Έλληνες Ορθόδοξους;

Αυτή η απόφαση φυσικά είναι το δέντρο, το δάσος που κρύβεται από πίσω είναι άλλο! Στο χώρο του σχολείου στόχος τους είναι όχι μόνο να σπείρουν στις ψυχές των μαθητών την αμφιβολία, αλλά να τους απομακρύνουν από την Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία και να τους καταστήσουν εύκολα και απληροφόρητα θύματα σε κάθε προπαγάνδα. Μονοπωλώντας τον «προοδευτισμό» και καταφερόμενοι συστηματικά εναντίον αρχών και θεσμών που εξέθρεψαν και συντήρησαν το Γένος μας ανά τους αιώνες, χωρίζουν τους ασχολούμενους με την Παιδεία και ειδικότερα την εκπαίδευση σε «προοδευτικούς» και «συντηρητικούς», «φωτεινά πνεύματα» και «σκοταδιστές». Οι ίδιοι, ως «προοδευτικοί» -θα επαναλάβω «της όπισθεν»- διεκδικούν για τον εαυτό τους το αποκλειστικό προνόμιο να ασκούν κριτική και να απονέμουν χαρακτηρισμούς.

Υπάρχουμε, κύριε Υπουργέ, ως Γένος, γιατί υπήρξε η Ορθόδοξος Καθολική Εκκλησία, η οποία έσωσε το λήμμα, τους λιγοστούς ηρωικούς ραγιάδες και προπαππούδες μας. Αυτών είμαστε απόγονοι και αυτών τώρα τα κόκαλα τρίζουν με τέτοιου είδους ενέργειές μας. Και αυτό γιατί οι ηρωικοί ραγιάδες πρόγονοί μας προτίμησαν να περάσουν τα πάνδεινα και να μην ακολουθήσουν το εύκολο έργο των περισσοτέρων, οι οποίοι, προτιμώντας την άνετη ζωή, εξισλαμίστηκαν. Ποιες δυνάμεις, κύριε Υπουργέ, θέλουν και εμάς τους απογόνους τους να μας μεταλλάξουν;

2. Το Υπουργείο σας με την εγκύκλιο αυτή φαίνεται να βάλλει, έστω και όχι από πρόθεση, κατά της Παιδείας και μάλιστα με την τρισυπόστατη διάστασή της. Η Παιδεία, ούσα πάντοτε προσανατολισμένη προς συγκεκριμένους σκοπούς, νοείται κυρίως μεν ως εκπαίδευση, αλλά παραλλήλως ως μόρφωση και ως καλλιέργεια. Η λέξη «μόρφωση» πλάσθηκε από το ρήμα μορφόω-ω, το οποίο σημαίνει παρέχω μορφή στο χάος, το αδιακόσμητο, το άτακτο, το άμορφο σύνολον του βίου. Η εν λόγω προσπάθεια αποτελεί την καλλιέργεια. Ο όρος Παιδεία, υποδηλώνει την παροχή μορφής και στην άψυχο (ξύλο, μέταλλο, μάρμαρο) και στην έμψυχο ύλη, τον Άνθρωπο. Ως προς τον Άνθρωπο σ’ εμάς επιτυγχάνεται δια του εμφύτου πλαστικού ελληνορθόδοξου πνεύματος με την ανάδειξή του σε μορφή αληθείας, ήθους και κάλλους.
Είναι άχρηστο το σχολείο, κύριε Υπουργέ, που απλά καθιστά τους μαθητές «ρεζερβουάρ» πληροφοριών και δεν προσφέρει σ’ αυτούς Παιδεία με την τρισυπόστατη διάστασή της ως εκπαίδευσης, μόρφωσης και ηθικής καλλιέργειας. Και κάτι ακόμη ως προς αυτό το σημείο. Δεν υπάρχει ουδέτερη γνώση, ενώ παράλληλα η άχρωμη ηθική οδηγεί το νέο σε καταστάσεις ανασφάλειας, απάθειας και απροσάρμοστης συμπεριφοράς.

3. Το Υπουργείο σας με την εγκύκλιο αυτή ανοίγει την όρεξη κατάργησης ή μετάλλαξης και άλλων μαθημάτων. Όσοι τώρα στράφηκαν εναντίον του μαθήματος των Θρησκευτικών, επιδιώκοντας εμμέσως πλην σαφώς τη μετάλλαξη της ελληνορθόδοξα προσανατολισμένης Παιδείας, θα ζητήσουν αργότερα την αλλαγή και την μετάλλαξη και άλλων μαθημάτων. Για παράδειγμα:

Ø Γιατί να υποχρεώνονται κάποιοι μαθητές που δε συμφωνούν με το περιεχόμενο του μαθήματος της Ιστορίας να το παρακολουθούν; Τι θα κάνετε, αν γονείς καταθέσουν δηλώσεις απαλλαγής των παιδιών τους από το μάθημα της Ιστορίας, επειδή δε συμφωνούν με τα περιεχόμενα του Αναλυτικού Προγράμματος του εν λόγω μαθήματος;

Ø Γιατί να υποχρεώνονται οι μαθητές να παρακολουθούν τα καλούμενα Μοντέρνα Μαθηματικά που με επίκεντρο τη Γαλλία άρχισαν να μπαίνουν στο χώρο της δικής μας εκπαίδευσης από τη δεκαετία του 60 με πολλές παραλλαγές μέχρι σήμερα και όχι τα παραδοσιακά που διδαχτήκαμε οι παλαιότεροι; Εξάλλου, σε ποιο βαθμό οι μαθητές χρησιμοποιούν στη μελλοντική τους ζωή τις μαθηματικές, φυσικές και άλλες γνώσεις, τις οποίες, καταναλώνοντας πλήθος διδακτικών ωρών, απόκτησαν στο σχολείο;

Ø Γιατί να διδάσκονται στο σχολείο τα μαθήματα στην ελληνική και όχι σε κάποια άλλη γλώσσα και μάλιστα στην Αγγλική, όπως συμβαίνει με αρκετά μαθήματα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα ξενόγλωσσα σχολεία της πατρίδας μας; Ποια θα είναι η πολιτική του Υπουργείου σας, αν γονείς σας πουν πως επιθυμούν η υποχρεωτική εκπαίδευση των παιδιών τους να γίνεται λ.χ. στην Αγγλική γλώσσα;

4. Το Υπουργείο σας με την εγκύκλιο αυτή διέπραξε σημαντικά εκπαιδευτικά λάθη. Για παράδειγμα:

Ø Δεν έλαβε υπόψη τι θα κάνει ο μαθητής την ώρα που δεν θα παρακολουθεί το μάθημα των Θρησκευτικών. Θα παίζει στην αυλή του σχολείου ή θα επισκέπτεται τη γειτονική προς το σχολείο καφετέρια, παρασύροντας προς τούτο και άλλους μαθητές;

Ø Δεν προετοίμασε για τους μαθητές άλλο μάθημα, το οποίο θα υποχρεωθούν να παρακολουθήσουν, αντί για το μάθημα των Θρησκευτικών, όπως αυτό συμβαίνει σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

5. Το Υπουργείο σας με την εγκύκλιο αυτή αγνόησε το γεγονός ότι μέσα από το μάθημα των Θρησκευτικών πληροφορούμε τους μαθητές για τη δική μας παράδοση και ζωή, προσφέροντάς τους προς τούτο σχετικές εμπειρίες. Στο σημείο αυτό σημειώνω πως προσωπικά αδυνατώ να κατανοήσω γιατί αυτή την πληροφόρηση και την προσφορά εμπειριών να στερηθούν κάποιοι μαθητές.

Η παράδοση, κύριε Υπουργέ, η οποία ως έννοια ενέχει τη δυναμική του σήμερα που γεννιέται από το χθες και περικλείει σπερματικά το αύριο, στη διδασκαλία της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας λειτουργεί ως ένα continuum, ως μια ζωντανή δυναμική πορεία προσώπων και κοινωνιών. Εδώ το παλαιό δεν αντιμετωπίζεται ως συντήρηση από την οποία απουσιάζει η ζωή. Η παράδοση αποτελεί ένα από τα υποστατικά στοιχεία του κάθε ανθρώπου και της κοινωνικής διαφορετικότητας των μελών μια κοινωνικής ομάδας. Τη γνώση και την εμπειρία αυτής της παράδοσης από τους μαθητές φαίνεται πως διάφοροι ζητούν να εξαφανίσουν από το χώρο του σχολείου. Η παράδοση δίδει το δικό της προσανατολισμό στην Παιδεία κάθε κοινωνίας.

Με βάση τα παραπάνω γίνεται φανερό πως εμείς προσφέρουμε ή μάλλον οφείλουμε να προσφέρουμε στους κατοικούντες στον ελλαδικό τόπο μαθητές την Παιδεία εκείνη, η οποία είναι προσανατολισμένη και ανταποκρίνεται στη δική μας περιρρέουσα ατμόσφαιρα, τη δική μας παράδοση. Μάλιστα για μας η εν λόγω Παιδεία μπορεί αβίαστα να χαρακτηριστεί ως Οικουμενική Παιδεία. Οι θρησκείες χωρίζουν τον κόσμο, αλλά η ορθοδοξία τον ενώνει. Προσφέροντας στους μαθητές την εν λόγω παράδοση, δεν κάνουμε «πλύση εγκεφάλου». Το αν και πότε αυτή η προσφορά πληροφόρησης και εμπειρίας καρποφορήσει είναι έργο Άλλου, ο οποίος σέβεται την αποδοχή ή απόρριψή της από το υποκείμενο της αγωγής, και ασφαλώς όχι του προσφέροντος στους μαθητές την εν λόγω πληροφόρηση και εμπειρία.

Και κάποιες, κύριε Υπουργέ, τελευταίες επισημάνσεις. Ενώ επιδιώκετε να καταστήσετε το μάθημα των Θρησκευτικών προαιρετικό, όσο και αν δεν θέλετε να το ομολογήσετε, φανταστήκατε:

Ø Ποια θα ήταν η προσέλευση των μαθητών στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αν καταργούνταν το απουσιολόγιο και αν είχαν οι μαθητές τη δυνατότητα να προσέρχονται στο τέλος κάθε τετραμήνου στις εξετάσεις;

Ø Τι θα συνέβαινε, αν όλα τα μαθήματα στο σχολείο ήταν προαιρετικά και δινόταν στον κάθε μαθητή η δυνατότητα να επιλέγει από αυτά κάποιο συγκεκριμένο αριθμό;

Προσωπικά, κύριε Υπουργέ, βασιζόμενος στην άρτια ελληνορθόδοξη Παιδεία σας και στην πατριωτική σας ευαισθησία ως ακρίτα, διατηρώ την ελπίδα πως αφουγκραζόμενος τη σιωπηλή κραυγή των ηρωικών ραγιάδων προγόνων μας και όλων ημών των απογόνων τους, οι οποίοι επιθυμούμε να πορευθούμε στα ίχνη τους, θα θεραπεύσετε το ΒΑΡΥ ΤΡΑΥΜΑ που δημιουργείται στη ιδιοπροσωπία του Γένους μας με την παραπάνω Εγκύκλιό σας και πως από τη θέση του Υπουργού Παιδείας θα αγωνισθείτε όχι μόνο να μην είναι τα σχολεία μας απλά μεταπράτες γνώσεων, αλλά να προσφέρουν στα παιδιά μας κατά κύριο λόγο Παιδεία. Παιδεία όμως προσανατολισμένη στη δική μας περιρρέουσα ατμόσφαιρα, τη δική μας παράδοση και ζωή, για να μη γίνουμε ένας λαός άχρωμος, παγκοσμιοποιημένος που δεν θα έχει τίποτε το διαφορετικό από τους άλλους.

Με τιμή

Ο Κοσμήτορας

Ιωάννης Β. Κογκούλης
Καθηγητής Πανεπιστημίου

* Κοινοποίηση:

Πρωθυπουργό Κυβερνήσεως κ. Κώστα Καραμανλή

Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος και Διαρκή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της

Ελλάδος

Κοσμητεία Θεολογικής Σχολής Αθηνών

Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων

Ημερήσιο και Περιοδικό τύπο