Φανατισμός εναντίον διαλόγου

Aπό την Πύλη Εκκλησιαστικών Ειδήσεων για τα επεισόδια που προκάλεσαν εξωπανεπιστημιακοί στην Επιστημονική Ημερίδα του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ με θέμα τον θεολογικό διάλογο μεταξύ της Ορθοδόξου και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Αρθρο του εγκρίτου δημοσιογράφου της "Καθημερινής" και του "ΣΚΑΪ", κ. Νίκου Παπαχρήστου: http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=112


Φανατισμός εναντίον διαλόγου

* Οι αντιδράσεις των δήθεν υπερασπιστών της Ορθοδοξίας πρέπει
να προβληματίσουν το σύνολο της Κοινωνίας

Του Νικου Παπαχρήστου

Τα χθεσινά επεισόδια στην Θεσσαλονίκη οφείλουν να προβληματίσουν αφενός την πανεπιστημιακή κοινότητα και αφετέρου το υγειές κομμάτι του Χριστεπώνυμου πληρώματος της Εκκλησίας, που είμαι βέβαιος ότι αποτελεί την συντριπτική πλειοψηφία των πιστών. Η εικόνα που αντίκρισα στην Αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ με απογοήτευσε και με έκανε να αισθανθώ ντροπή. Μερικές δεκάδες «υπερ-Ορθοδόξων» να υβρίζουν δήθεν υπερασπιζόμενοι την Ορθοδοξία ενώ στην πραγματικότητα «βίαζαν» με τους λόγους και με τις πράξεις τους την ουσία του λόγου του Χριστού. Άνθρωποι μεγάλης ηλικίας αλλά και νεότεροι, εκφραστές – με την στάση τους- της μισαλλοδοξίας και του φανατισμού, αποτέλεσαν ζωντανή μαρτυρία για όσα συμβαίνουν στην Παιδεία και γενικά στην σύγχρονη ελληνική Κοινωνία.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή…

Το τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης αποφάσισε να φιλοξενήσει μια συζήτηση για τον υπό εξέλιξη διάλογο ανάμεσα σε Ρωμαιοκαθολικούς και Ορθόδοξους Χριστιανούς. Τι πιο φυσιολογικό για μια πανεπιστημιακή Σχολή να θέλει να δώσει την ευκαιρία στους φοιτητές της, αλλά γιατί όχι και σε καθηγητές, να πληροφορηθούν από τους πρωταγωνιστές του διαλόγου για την πορεία μιας προσπάθειας που μακροπρόθεσμα ίσως οδηγήσει στην «ένωση» της διαιρεμένης Εκκλησίας του Χριστού.

Αυτή άλλωστε είναι και η αποστολή του Πανεπιστημίου. Η γνώση δεν περιέχεται μόνο μέσα στις σελίδες κάποιων βιβλίων. Είναι μια ζωντανή διαδικασία. Παράγεται και προσφέρεται κάθε στιγμή. Και υποχρέωση του Πανεπιστημίου είναι να την προσφέρει στους φοιτητές. Ταυτόχρονα οφείλει να τους "οπλίσει" με τα κατάλληλα εφόδια ώστε να μπορούν να διακρίνουν την χρήσιμη πληροφορία από την περιττή. Οι Πανεπιστημιακές σπουδές δεν γίνονται για ένα «ξερό» πτυχίο αλλά γιατί «ανοίγουν» πρωτόγνωρους δρόμους σκέψης. Σε βοηθούν να δεις με μια άλλη οπτική τα πράγματα. Να αναθεωρήσεις απόψεις αλλά και να ισχυροποιήσεις θέσεις.

Σε αυτό το πνεύμα κινήθηκαν, όπως όλα δείχνουν, και οι καθηγητές του τμήματος Θεολογίας του Πανεπιστημίου. Επιχείρησαν να εμπλουτίσουν τις γνώσεις αλλά και τις εμπειρίες των φοιτητών τους. Έπραξαν κάτι που είναι αυτονόητο στη διεθνή πανεπιστημιακή πρακτική. Που γίνεται ακόμα και στα πιο συντηρητικά Πανεπιστήμια του κόσμου. Προτεραιότητα τους ήταν η ευρύτερη μόρφωση των φοιτητών τους και όχι να γίνουν αρεστοί σε κάποιους ταλιμπάν, οι οποίοι ψάχνουν ευκαιρίες για να δείξουν, με την ιδιότυπη τρομοκρατία που ασκούν σε όλους τους άλλους, τη δική τους ύπαρξη. Το τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ, με όλες τις αδυναμίες και τα στραβά που έχει το ελληνικό Πανεπιστήμιο, θέλησε να ανοίξει ένα «παράθυρο» στο διάλογο με θέμα το διαχριστιανικό διάλογο. Να ακουστούν οι θέσεις τις κάθε πλευράς, να καταγραφούν οι διαφωνίες και οι επιφυλάξεις, να αποτυπωθούν οι προοπτικές του εγχειρήματος.

Για τον σκοπό αυτό προσκλήθηκαν και απηύθυναν ομιλίες οι δύο συμπρόεδροι του του θεολογικού διαλόγου, ο Καρδινάλιος Βάλτερ Κάσπερ (Walter Kasper) και ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας, Ακαδημαϊκός. Επίσης μίλησαν ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος, ο Μέγας Αρχιδιάκονος του Οικουμενικού Θρόνου, Δρ. Μάξιμος Βγενόπουλος, ο Ρωμαιοκαθολικός Αρχιεπίσκοπος Κερκύρας Ιωάννης Σπιτέρης, ο Ρωμαιοκαθολικός Επίσκοπος Καρκαβίας Δημήτριος Σαλάχας, οι Καθηγητές του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ Πέτρος Βασιλειάδης, Γεώργιος Μαρτζέλος, Δημήτριος Τσελεγγίδης, Χρυσόστομος Σταμούλης και ο Καθηγητής του Τμήματος Ορθοδόξου Θεολογίας του Πανεπιστημίου του Μονάχου Αθανάσιος Βλέτσης.

Και όμως μια ομάδα φανατικών, που αυτοπροσδιορίζονταν «ορθόδοξοι της ακαινοτομήτου πίστεως», είχαν διαφορετική άποψη. Ανέλαβαν ρόλο αυτόκλητων «υπερασπιστών» και «προστατών» της Ορθοδοξίας- προφανώς ως οι μοναδικοί κάτοχοι της Αλήθειας - και αποφάσισαν για όλους πως δεν θα έπρεπε να αφήσουν να γίνει αυτή η ημερίδα.
Στην πρωινή συνεδρίαση τα μέλη των παρεκκλησιαστικών οργανώσεων δεν ξεπερνούσαν τα 20-30 άτομα. Κρέμασαν και δυο πανό, μοίρασαν βιβλία κατά του Οικουμενισμού, προσπάθησαν κάτι να φωνάξουν την ώρα της ομιλίας του Καρδιναλίου Κάσπερ αλλά.. μέχρις εκεί.

Το απόγευμα, όμως, η εικόνα άλλαξε. Ξαφνικά, γύρω στις 4, κατέφθασαν, με λεωφορεία από διάφορες περιοχές της Θεσσαλονίκης ακόμα και από τον Βόλο και την Λάρισα, περισσότεροι από 150-200 – κάποιοι τους μέτρησαν και 300- «υπερασπιστές» της Ορθοδοξίας. Έσπευσαν μάλιστα να πιάσουν από νωρίς θέσεις σε διαφορετικά σημεία της Αίθουσας Τελετών σαν(;) να κινούνταν βάσει σχεδίου.

Μου προκάλεσε εντύπωση. Ρώτησα μια νεαρή κοπέλα για ποιο λόγο ήρθαν τόσοι πολλοί σε μια εκδήλωση που δεν τους έβρισκε σύμφωνους. «Μα για τον καθηγητή Τσελεγγίδη και για να προστατεύσουμε την Ορθοδοξία» μου απάντησε. Τον εν λόγω καθηγητή δεν τον γνωρίζω. Άκουσα την ομιλία του χθες όπως και όλων των συμμετεχόντων στην ημερίδα. Ο καθηγητής Τσελεγγίδης διατύπωσε τις έντονες επιφυλάξεις του- αν όχι την κάθετη αντίθεση του- στο διάλογο Ρωμαιοκαθολικών –Ορθοδόξων.

Οι οπαδοί του, σαν να ήταν Fun Club κάποιου τραγουδιστή, ζητωκραύγαζαν για τις «γνήσια ορθόδοξες» - όπως αυτοί τις χαρακτήριζαν- θέσεις του. Οι ίδιοι άνθρωποι, «πολιτισμένοι» και «καλοί» χριστιανοί, λίγα λεπτά αργότερα αποδοκίμασαν με τον πλέον απαράδεκτο τρόπο τον Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη, 78 ετών, Ακαδημαϊκό και ομότιμο καθηγητή Θεολογίας του ΑΠΘ. Κυριολεκτικά δεν τον άφησαν να ολοκληρώσει μια σκέψη του. Διέκοπταν συνεχώς την ομιλία του. Έβριζαν, φώναζαν συνθήματα κατά των προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών, χαρακτήριζαν τον διάλογο "προδοσία".

«Ή εγώ θα είμαι στο βήμα ή εσείς… Θα πω την άποψη μου και μετά, στο διάλογο που θα ακολουθήσει, να πείτε τις δικές σας…Υπάρχουν μερικοί που όχι μόνο διάλογο με τη Ρώμη δεν θέλουν αλλά ούτε και με εμάς. Και αυτό εν ονόματι της Ορθοδοξίας. Ο Θεός να μας ελεήσει» έλεγε μάταια ο κ. Ιωάννης, ο οποίος στο τέλος μάζεψε τα χαρτιά του και κατέβηκε από το βήμα. Η αποστολή των φανατισμένων επετεύχθη.

Φαντάζομαι ότι ο κ.Τσελεγγίδης, αν δεν το έχει ήδη πράξει, θα διαχωρίσει, με δημόσια δήλωση του, την θέση του από τους φερόμενους υποστηρικτές, φίλους, οπαδούς ή όπως αλλιώς αυτοπροσδιορίζονται. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι τα γεγονότα που συνέβησαν χθες το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης θα πρέπει να μας αφυπνίσουν όλους. Όχι μόνο τους πιστούς αλλά το σύνολο της Κοινωνίας. Διερωτώμαι, με ποιο δικαίωμα κάποιοι που πιστεύουν ό,τι πιστεύουν εμποδίζουν κάποιον άλλο να διατυπώσει τις απόψεις του; Αφού δεν συμφωνούσαν με την εν λόγω εκδήλωση και δεν τους ενδιέφερε να συμμετέχουν στο διάλογο που θα ακολουθούσε γιατί έσπευσαν να παραστούν; Προφανώς για να την ακυρώσουν μετατρέποντάς το Πανεπιστήμιο σε φρενοκομείο. Όλοι αυτοί οι ακραίοι που βρέθηκαν χθες το ΑΠΘ, οι οποίοι ήταν εμφανές ότι δεν διέθεταν τη στοιχειώδη κοινωνική μόρφωση, ποιους εκπροσωπούν;

Στην αίθουσα ήμασταν άλλα 150 άτομα που θέλαμε να ακούσουμε τους ομιλητές. Με ποιο δικαίωμα αυτοί οι φανατικοί εμφανίσθηκαν ως οι εκ Θεού σωτήρες της Ορθοδοξίας – αγνοώντας τη σημαίνει ορθοπραξία- και με το έτσι θέλω επιχείρησαν να διακόψουν την εκδήλωση; Για να μας προστατεύσουν απο κάτι; Για να προστατεύσουν την Ορθοδοξία, την Ελλάδα; Γιατί; Είναι περισσότερο Ορθόδοξοι από τους υπολοίπους; Ή μήπως εμείς είμαστε λιγότερο Ορθόδοξοι χριστιανοί από αυτούς;

Και εν τέλει μπορεί στην αίθουσα να υπήρχαν άνθρωποι που δεν πιστεύουν σε καμιά θρησκεία αλλά ήθελαν να παρακολουθήσουν μια συζήτηση για το διαχριστιανικό διάλογο. Δεν ήμασταν σε Ναό. Βρισκόμασταν σε αίθουσα του Πανεπιστημίου. Σε έναν χώρο ανταλλαγής ιδεών τον οποίο αυτοί οι ταλιμπάν –όπως σωστά τους αποκάλεσε ο καθηγητής Μαρτζέλος- τον μετέτρεψαν σε χώρο ανταλλαγής ύβρεων. Δεν σεβάστηκαν το Πανεπιστήμιο, στο οποίο ενδεχομένως σπουδάζουν και τα δικά τους παιδιά, και επέβαλαν τον φανατισμό τους.

Λυπάμαι πολύ. Λυπάμαι και ντρέπομαι. Και ως πιστός και ως πολίτης. Λυπάμαι για την εικόνα που δείξαμε στους φιλοξενούμενους του Πανεπιστημίου. Λυπάμαι για την χαμηλή κοινωνική και θρησκευτική παιδεία ανθρώπων που υποτίθεται πιστεύουν στο Θεό της Αγάπης. Ντρέπομαι γιατί δημοσιογραφικά βρέθηκα αντιμέτωπος με μια εικόνα που ήρθε από το μεσαίωνα.

Οι καθηγητές του τμήματος Θεολογίας και κάθε τμήματος του ΑΠΘ -και όλων των Πανεπιστημίων- οφείλουν να συνεχίσουν το έργο τους. Να συνεχίσουν τη δουλειά τους. Το Πανεπιστήμιο πρέπει να μείνει ανοιχτός χώρος διαλόγου. Όσο τους χθεσινούς ταραξίες, μάλλον δεν διαφέρουν και πολύ από τους λεγόμενους "αναρχικούς" που καίνε και ρημάζουν τα Πανεπιστήμια...Μπορεί να μην καίνε αλλά φιμώνουν…Μπορεί να μην καταστρέφουν αλλά φυλακίζουν την σκέψη στα ιδεολογήματα και τον φανατισμό τους…Φτάνει πια. Ας αναλάβουν όλοι τις ευθύνες τους...

--------------------------------------------

Προσωπική μαρτυρία - και άποψη: Eτυχε να παραβρεθώ κι' εγώ στις εργασίες της χθεσινής Επιστημονικής Ημερίδας του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, από το πρωϊ μέχρι το μεσημέρι. Είδα έξω από την αίθουσα τελετών καμμιά 30αριά (άντε 40αριά) εξωπανεπιστημιακούς διαμαρτυρομένους να κάθονται απολύτως ειρηνικά με πανώ και πλακάτ εκφράζοντας την αντίθεσή τους για τη πραγματοποίηση της εκδήλωσης. Καθώς κοντοστάθηκα με πλησίασε μια ευγενέστατη κυρία, η οποία αφού μου ευχήθηκε "Χριστός Ανέστη" μου έδωσε ένα βιβλίο ("Η Πατερική στάση στους θεολογικούς διαλόγους, κλπ.", του θεολόγου κ. Παναγιώτη Σημάτη, το οποίο μοιράζονταν δωρεάν), εντός του οποίου υπήρχε διπλωμένο ένα "Ενημερωτικό Δελτίο" της "Φιλορθοδόξου Ενώσεως Κοσμάς Φλαμιάτος", υποστηρικτές της οποίας ήταν οι διαμαρτυρόμενοι. Διαβάζοντας στο πρόλογο του Δελτίου ότι το Τμήμα Θεολογίας ως φορέας υλοποίησης της Ημερίδας απηύθυνε πρόσκληση και στην εν λόγω Ενωση, γύρισα και ρώτησα τη ίδια κυρία:

- "Μα είσθε όλοι καλεσμένοι, γιατί μένετε έξω και δεν έρχεσθε μέσα να παρακολουθήσετε τις εργασίες;"

- "Είναι αιρετικοί, όλοι αυτοί δεν έχουμε καμμιά δουλειά μαζί τους εμείς....", αποκρίθηκε η κυρία και μαζί της συμφώνησαν όλοι οι παρατυχόντες διαμαρτυρόμενοι.

Σεβόμενος - αλλά, φυσικά, μη αποδεχόμενος - την άποψή τους, ανεχώρησα για το αμφιθέατρο. Ηταν κοντά στις 10.30 - 11 π.μ. Κατά τις 12 μ., όμως, εισήλθε στο πανεπιστημιακό αμφιθέατρο εξωπανεπιστημιακός τις διαμαρτυρόμενος με πλακάτ φωνασκών "Κάτω ο Πάπας", "Εξω οι αιρετικοί", κ.α. Αποδοκιμασθείς υπό των παρακαλουθούντων την ημερίδα καθηγητών και φοιτητών ο διαμαρτυρόμενος έκανε μεταβολή και απήλθε. Λίγο αργότερα κατά τη 1 μ.μ εξ αιτίας ανειλημμένων υποχρεώσεων ανεχώρησα από την Ημερίδα αφού προηγουμένως είχα ακούσει πολύ ενδιαφέρουσες για την ιδιότητά μου, ως θεολόγου εκπαιδευτικού, εισηγήσεις τόσο από την Ορθόδοξη, όσο και από την Ρωμαιοκαθολική πλευρά. Λυπάμαι που την επομένη διάβασα για επεισόδια στην απογευματινή συνεδρία, προκληθέντα υπό ομάδος 150 προσελθόντων το απόγευμα φανατικών, στο πανεπιστημιακό αμφιθέατρο, έναν χώρο που για όλους εμάς που αποφοιτήσαμε απ' αυτό το Ιδρυμα θεωρείται (όπως όλα τα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα) "ναός της Δημοκρατίας" - και γι' αυτό το λόγο εξ άλλου προφυλάσσεται με το "άσυλο". Κρίμα...

* Αλήθεια, τους θεολόγους και τους φοιτητές της Θεολογίας - για τους οποίους, κατά κύριον λόγον, διοργανώθηκε η Επιστημονική Ημερίδα - που ήθελαν να παρακολουθήσουν χωρίς προβλήματα, εντάσεις, κλπ. τις εργασίες της Ημερίδας (υποτίθεται ότι είχαν αυτό το ελάχιστο δικαίωμα, ή όχι;..) δεν έπρεπε να τους σεβασθούν οι προκαλέσαντες τα απογευματινά επεισόδια; Νομίζουμε ότι οι εν λόγω έχουν κάθε δικαίωμα να αρνούνται τον θεολογικό διάλογο, αυτό που δεν δικαιούνται είναι να θέλουν να επιβάλλουν στανικώς αυτή τους την άρνηση στους άλλους. Σε καμμιά δε περίπτωση δεν νομιμοποιούνται - ούτε δικαιούνται - να ρυθμίζουν αυτοί και να κανονίζουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις επιστημονικές δράσεις, ημερίδες, κλπ., που είναι αναγκαία για τη επιστημονική κατάρτιση των φοιτητών ενός πανεπιστημιακού Τμήματος Θεολογίας. Λίγο σεβασμός στους θεσμούς δεν έβλαψε ποτέ κανέναν.

ΧΑ.ΑΝ.