Από
τις Εκδόσεις «Βιβλίο και Εικόνα» της Ιεράς Μητροπόλεως Καλαβρύτων και
Αιγιαλείας (Αίγιον, 2017) κυκλοφορήθηκε η μελέτη με τίτλο «Η αλήθεια δια το
Εκκλησιαστικόν ζήτημα», η οποία προ 43 ετών, ήτοι το 1974, είχε δημοσιευθεί στο
επίσημο περιοδικό της Εκκλησίας της Ελλάδος («Εκκλησία») ως θέση – απόφαση της Ιεράς
Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και τώρα φέρει ως συντάκτη το όνομα του τότε
Αρχιμανδρίτου Αμβοσίου Λενή, μετέπειτα (και έως του νυν) Μητροπολίτου Καλαβρύτων
και Αιγιαλείας κ. Αμβροσίου.
Η
επανέκδοση αυτής της μελέτης, με την οποία έχει επικριθεί - και καταδικασθεί συνοδικώς
- τόσο ο τρόπος αναδείξεως, όσο και ο
τρόπος διοικήσεως της εκκλησιαστικής - επί αρχιεπισκοπείας Ιερωνύμου Α΄ (Κοτσώνη) - ηγεσίας της περιόδου 1967-1973 (επί
δικτατορίας Γ. Παπαδοπούλου), προκάλεσε την αντίδραση του Μητροπολίτου
Φθιώτιδος, με επικριτικά σχόλια εις βάρος του εκδότου του βιβλίου, Μητροπολίτου
Καλαβρύτων κ. Αμβροσίου.
Ο
Μητροπολίτης Καλαβρύτων Αμβρόσιος (Λενής) τον Μάρτιο του 2017, εξ αφορμής της επανεκδόσεως εις ανάτυπον της
μελέτης «Η αλήθεια δια το “Εκκλησιαστικόν Ζήτημα”» την οποία, όπως παρεδέχθη
(βλ. εις Χ. Ανδρεόπουλου, Η Εκκλησία κατά την δικτατορία 1967-1974. Ιστορική
και νομοκανονική προσέγγιση, Εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 2017, εις Μέρος Γ΄, σ.
338, υποσημ. 140), ο ίδιος είχε συγγράψει τον Σεπτέμβριο του 1974 και την οποία
είχε υιοθετήσει η Ιεραρχία ως προς τις κρίσεις της για τα γενόμενα της εξαετίας
1967 – 1973, απαντώντας σε επικριτικά σχόλια του Μητροπολίτου Φθιώτιδος
Νικολάου (Πρωτοπαπά) – του δηλώσαντος, αναφορικώς με την εν λόγω μελέτη, ότι
πρόκειται περί «κειμένου υβριστικού και υποτιμητικού
της προσωπικότητος του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου του Α΄» - επικαιροποιώντας
την κριτική άποψή του για το θέμα του τρόπου της αναρρήσεως στον αρχιεπισκοπικό
θρόνο του μακαριστού Ιερωνύμου Α΄, θα γράψει, μεταξύ άλλων:
«O μακαριστός Αρχιεπίσκοπος κυρός Ιερώνυμος ήτο μια εξέχουσα
εκκλησιαστική προσωπικότης (…), «αναμφιβόλως ήτο
ασκητικός, σεμνός και με αρίστην έξωθεν καλήν μαρτυρίαν, πλήν όμως το μέγιστον
λάθος του ήτο το γεγονός ότι, καθηγητής ων του Κανονικού Δικαίου απεδέχθη την
εκλογήν του εις τον αρχιεπισκοπικόν θρόνο των Αθηνών υπό μιας Αριστίνδην
(οκταμελούς) Συνόδου, τουθ΄ όπερ αντιστρατεύεται εις την εκκλησιαστικήν τάξιν.
Ωσαύτως, όλως αντικανονικώς, κατέλαβε τον θρόνον γεγηρακότος Αρχιεπισκόπου, του
από Φιλίππων κυρού Χρυσοστόμου, τον οποίον η τότε Κυβέρνησις κατ' αρχήν επίεσεν
πρός παραίτησιν, έπειτα δε - τούτου αρνηθέντος την παραίτησιν - τον απεμάκρυναν
βιαίως εκ του αρχιεπισκοπικού του θρόνου. Αναμφισβητήτως ο μακαριστός Ιερώνυμος
είχεν αγαθήν πρόθεσιν και ωραία σχέδια διά την Εκκλησίαν, αλλά αυτό δεν αρκεί.
“Παν καλόν, μη καλώς γενόμενον, ουκ εστί καλόν”. Ας όψονται οι στενοί
συνεργάται του, οίτινες τον εξέθεσαν ανεπανορθώτως! Κυριολεκτικώς τον
κατέστρεψαν! Ο Θεός ας τους συγχωρήσει!», βλ. εις προσωπικόν ιστολόγιον Μητροπολίτου
Καλαβρύτων Αμβροσίου», «Aπάντησις εις
τον σεβ. Μητροπολίτη Φθιώτιδος κ. Νικόλαον», 06.03.2017 (http://mkka.blogspot.gr/2017/03/blog-post_6.html , όπου αναδημοσιεύονται και τα από 1ης.03.2017 επικριτικά
σχόλια του Μητροπολίτου Φθιώτιδος) και εις ιστοσελίδα Romfea, «Απάντηση
Καλαβρύτων σε Φθιώτιδος: Δεν δέχoμαι την
ύβριν!», 06.03.2017 (http://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/13384-apantisi-kalabruton-se-fthiotidos-den-dexomai-tin-ubrin ).
Εκτεταμένες
αναφορές για την μελέτη «Η αλήθεια δια το Εκκλησιαστικόν ζήτημα»
περιλαμβάνονται και στη κυκλοφορηθείσα σε βιβλίο μελέτη του Χαρ. Ανδρεόπουλου, Η Εκκλησία κατά τη
δικτατορία 1967-1974. Ιστορική και νομοκανονική προσέγγιση, Εκδ. Επίκεντρο,
Θεσσαλονίκη, 2017 , και ειδικότερα εις Μέρος Γ΄ (“H β΄ φάση της δικτατορίας 1973-1974, Κεφ. 3, Το Πρόβλημα των “12”
§ 5 «Η “αλήθεια δια τον Εκκλησιαστικόν ζήτημα”: Η εκδοχή της Ιεραρχίας», σσ.
337-343) και εις Μέρος Δ΄ («Η Εκκλησία στη Μεταπολίτευση § 3: Οι πρώτες μεταπολιτευτικές
απόπειρες για λύση του εκκλησιαστικού προβλήματος», σσ. 363-372).
